حضرت آيت الله سيد هاشم حسيني بوشهري «دامت برکاته» مدير حوزه هاي علميه کشور طي سخناني فرمودند:آیا بحث حوزه های علمیه مربوط به عصر غیبت است؟ یا زمانی که نبی گرامی اسلام (ص) مبعوث شد و آن مسجد بزرگ را بنا کرد؟
آیا اولین مدیر و اولین پایه گذار حوزه، غیر از نبی مکرم اسلام، شخص دیگری بود؟
ایشان ادامه دادند: اگر اندکی تتبع و بررسی کنیم میبینیم که پایه گذار حوزه خود پیامبر (ص) است که در طول سالیان متمادی حوزه را گسترش داد و الان به دست ما رسیده است. و با توجه به نیازها و شرایطی که پیش خواهد آمد، و به فضل پروردگار، حوزه های ما گسترش بیشتری خواهند داشت.
مدير حوزه هاي علميه کشور فرمودند: از آنجایی که هر کسی توانایی یادگیری معارف اسلامی را ندارد، لذا حوزه های عملیه برپا شد، و بر اساس مفاد آیه کریمه: «فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ كُلِ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَ لِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُون». باید یک جمعی به پا خیزند و آگاهی های لازم را در مورد مسائل دین پیدا کنند و به دیگران منتقل کنند.
ایشان افزودند: حوزه های عملیه بر این اساس بنا شدند که، چند سال، « اطلبوا العلم من المهد إلى اللّحد» دانش بیاموزند و بعد هم به دیگران منتقل کنند. بنا به تعبیر امام رضا (ع): «يَتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَ يُعَلِّمُهَا النَّاسَ فَإِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ كَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا».
حقیقت و واقعیت حوزه های علمیه این است که: بدانیم، عمل کنیم و به دیگران منتقل کنیم و زمینه اجرا و پیاده شدن احکام شریعت را فراهم کنیم، لذا بر این اساس حوزه های شیعه شکل گرفته.
شخصیت های بزرگی مثل شیخ طوسی ها، شیخ مفیدها. شیخ انصاری ها و ده ها و صد ها عالم بزرگ در این حوزه ها به پا خواستند، و دهها کتاب و اثر ماندگار از خود بجا گذاشتند و امروزه دین مردم در سایه همین حوزه هاست. اگر حوزه ها را از زندگی معنوی مردم جدا کنیم، دیگر نه از تاک، نشان میماند و نه از تاکنشان.
عده ای به نام دین آمدند و حرفهایی زدند، ولی اولین چالش را خود آنها ایجاد کردند. قبل از اینکه جامعه را اصلاح کنند خودشان در یک باتلاق بزرگ گرفتار شدند که ضَلُّوا وَ أَضَلُّوا.
و این گمراهی بخاطر این بوده که از این آبشخور زلال و پاک استفاده نکردند. حوزه آبشخور پاک و زلالی است که به تعبیر امام صادق (ع): «وَ مَنْ دَخَلَ فِيهِ بِالْكِتَابِ وَ السُّنَّةِ زَالَتِ الْجِبَالُ قَبْلَ أَنْ يَزُول».اینجا پایگاه کتاب و سنت است. کوهها ممکن است جابجا شوند. ولی کسانی که تربیت شده حوزه هستند و در حوزه تحصیل کرده اند (الّا ما خَرَجَ بالدّلیل)، نوعاً خدمتگزار و کمر بسته برای خدمت به دین خدا بودنده اند.
کلام نورانی امیرالمومنین (ع) هم سه مسئولیت اساسی را متوجه ما میکند. البته. یکی: تَعَلَّمِ الْعِلْمَ. دومی: وَ اعْمَلْ بِهِ. یعنی تهذیب نفس و اخلاق در حوزه ها حرف اصلی را باید بزند. ما دنبال این نیستیم که طلّاب چند تا اصطلاح یاد بگیرند. طلبه ای که چند تا اصطلاح یاد بگیرد و آنها را به رُخ دیگران بکشد، ولو اصلاحات مقدس فقهی و کلامی و امثال ذلک، امّا ادب و تهذیب و اخلاق لازم را نداشته باشد، از حوزه بهره ای نبرده است