خطبه نماز جمعه قم مورخ 90/09/04

 

بسمه تعالی

مشروح خطبه‏ های نماز جمعه

حضرت آیت الله حسینی بوشهری

مورخ  90/09/04                                                   خطبه شماره 39

 

خطبه اول

بسم الله الرحمن الرحیم

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم

« الحمدلله نحمده و نستعینه و نستغفره و نستهدیه و نؤمن به و نتوکل علیه ونعوذ بالله من شرور انفسنا و من سیئات اعمالنا و نشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و نصلی و نسلم علی حبیبه و نجیبه و خیرته فی خلقه حافظ سره و مبلغ رسالاته بشیر نعمته و نذیر نقمته سیدنا و نبینا حبیب اله العالمین ابی القاسم محمد و علی آله الطیبین الطاهرین المکرمین و ،الهداة المهدیین، اللعن الدائم علی اعدائهم اجمعین من الآن الی قیام یوم الدین»

السلام علیک یا بقیه الله، السلام علیک یا حجه الله فی ارضه و رحمه الله و برکاته. عباد الله اوصیکم و نفسی بتقوی الله. قال امیرالمؤمنین علی ابن ابی طالب علیه افضل صلوات: «الجأوا إلى التقوى، فإنه جنة منيعة، من لجأ إليها حصنته، ومن اعتصم بها عصمته»[1]  بندگان خدا خودم و شما را به تقوای الهی سفارش می کنم . وجود مقدس امیر مومنان علیه والصلوات والسلام در رابطه با تقوی می فرماید : به تقوا پناه ببرید زیرا تقوی سپری است قوی و استوار ، هر کس بدان پناه ببرد اورا حفظ می کند و هر کس بدان بپیوندد تقوا او را نگه می دارد . ما انسان ها دنبال پناهگاه مطمون می گردیم که کجا پناهنده شویم، چه جا و مکانی را برای پناهگاه برای خود برگزینیم تا ما را از لغزش ها، آفات ،ظلمات،تاریکی ها،گناهان حفظ کند . وجود نازنین امیرالمومنین (ع) پناهگاهی مطمئن را به ما آدرس و نشانه می دهند. و آن پناهگاه مطمئن تقواست. در خطبه اول همانگونه که می دانید بحث ما پیرامون سیره نورانی رسول گرامی اسلام و اهل بیت عصمت و طهارت بوده است.و از آنجا که در آستانه ورود به ماه محرم­ایم  مناسب می­دانم درباره شخصیت حسین ابن علی سالار شهیدان و قیام جائدانه آن بزرگوارچند دقیقه­ای با شما نمازگزاران سخنی داشته باشیم . سرتاسر تاریخ زندگی وجود نازنین ابی عبدا.. و همچنین نهضت کربلا و رهبری آن حضرت دارای ابعاد مختلفی است که هر بعدی از آن می­تواند برای ما الگو باشد ،درس­آموز باشد ، عبرت آفرین باشد و جنبه سازندگی داشته باشد. ولی متاسفانه  در رابطه با شخصیت ابی عبدالله الحسین یک بعدی برخورد کرده­ایم و همه ابعاد شخصیت  حسین بن علی را مورد بررسی قرار ندادیم.شاهد خطبه­های ما،گویندگان ما، ذاکران ما، مداحان ما هم یا فرصت نکردند  یا شرایطی ایجاد نکرده که به همه ابعاد زندگی حسین بن علی بپردازند و اشاره کنند. روانشناسان سخنی داند، این سخن شنیدنی است می­گویند:شخصیت هر کس یک کلیدمعین و یک رمز معین دارد که اگر آن را پیدا کنید می­توانید سراسر زندگی او را توجیه کنید. البته به دست آوردن کلید شخصیت انسان­های بزرگ،انسان­های تاریخ­سازی مانند حسین بن علی کار ساده­ای نیست ولی

                    آب دریا را اگر نتوان کشید          هم ز بحر تشنگی باید کشید

انسان با مراجعه با گفتار نورانی آن حضرت، رفتار آن حضرت،خطبه­های آتشین آن حضرت،مضاریح آن حضرت،شعار­های آن حضرت در روز عاشورا می­تواند به جلوه یا جلوه­هایی از شخصیت آن حضرت دسترسی پیدا کرد. در یک ارزیابی حسین بن علی را به عنوان یک شخصیت با عظمت، به عنوان یک شخصیت با صلاحیت،به عنوان یک شخصیت دارای منطق استوار، به عنوان یک شخصیت حماسی،به عنوان یک شخصیتی که در کوران حوادث ایستادگی می­کند و در مقابل دشمن نه بزرگ می­گوید در وجود حسین حق پرستی و عمل به وظیفه و روح عاطفی می­شود  مشاهده کرد این شخصیت. والای حسین بن علی است که از مجموعه زندگی حسین بن علی می­توان چنین برداشتی کرد چنین بیوگرافی از حسین بن علی ارائه داد. شخصی از حسین بن علی سوال می­کند سخنی را با گوش خودت از پیامبر شنیده­ای برای ما بیان کن؟ انتخاب حسین بن علی را نگاه کنید،این انتخاب نشانگر شخصیت حسین بن علی است یعنی جمله­ای، کلامی و سخنی را برای شنونده بازگو می­کند  که در حقیقت منعکس کننده روح حسین بن علی است.حسین بن علی در پاسخ می­گوید: آنچه من از پیغمبر شنیده­ام این است این است که او فرمود : خداوند کار­های بزرگ و رفیع را دوست دارد و کار­های پست و کوچک را خدای متعال دوست ندارد نگاه کنید  جمله ای را منتقل می­کند از از پیامبر که پیامبر فرمودند: خداوند کار­های بزرگ و رفیع را دوست دارد نه کارهای پست و پایین را، این نقل در واقع بیانگر شخصیت حسین بن علی است یعنی حسین بن علی به شنونده همان بیان می کند  که منِ حسین بن علی هم به قضایا نگاه می­کنم، نگاه ژرف، نگاه عمیق و بزرگ است. آنگونه که پیغمبر و فدای پیغمبر آن را دوست دارد. یا در رابطه با زندگی حسین بن علی تعریف جالبی دارد آنهایی که به دنیا که چسبیده­اند به این حیات زندگی، حیات و زندگی ولو همراه با ذلت و تن دادن به خواری، حسین بن علی می­گوید: در قاموس من چنین زندگی مرگ است. و مرگ با عزت  زندگی است. «موتٌ فی عزِّ خیرٌ من حیاةٍ فی ذلٍّ»[2] انسان بمیرد ولی با عزت بسیار ارزشمند­تر از این است که بماند و  در دست دشمن ذلت بکشد. اینها پیام-های روشن حسین بن علی نه برای آن روز بلکه برای امروز جامعه ماست یا در زیبا سخن دیگری که اینها بیانگر شخصیت ابی عبد الله است. می­فرماید:« ان جميع ما طلعت عليه الشمس في مشارق الارض و مغاربها ، بحرها و برها ، و سهلها و جبلها عند ولي من اولياء الله و اهل المعرفة بحق الله كفي ء الظلال »[3] چه سخن زیبایی جمیع آنچه که خورشید بر آن  طلوع می­کند  تمام  دنیا و مافیها ، دریای آن، خشکی آن، کوه آن، دشت آن، در نزدیک ولی و اولیا الله که با خدای خود آشنایی دارد عظمت الهی را درک کند  و به خداوند سر سپرده است خونه  به کس دیگر تمام دنیا و مافیها برای یک ولی از اولیاء الله مثل یک سایه است.«کفی الظلال» و بعد اضافه می­کند« الا حر يدع هذه اللماظة لاهلها » آیا یک آزاد مرد پیدا نمی شود که به دنیا و مافیها بی اعتنایی کند آن غذایی است که بعد از خوردن  غذا، باقی مانده لای دندان­ها تشبیه می­کند. می­گوید آیا کسی هست که دنیا و مافیها را واگذار کند. حسین بن علی را اینگونه بشناسیم، عظمت را، صلابت را، ایستادگی را، حق پرستی را، عمل به وظیفه و تکلیف را. از نظر بعد عبادی هم حسین بن علی نمونه است، یک از صفات برجسته حسین بن علی خوف و خشیت از خداست. وقتی از شدت خوف و ترس از خداوند می­پرسند می­فرماید:« لا یأمَن یومَ القیامَةِ إلاّ مَن خافَ الله فِی الدُّنیا »[4] دنبال امنیت هستید در فردای قیامت، دنبال آرمش هستید کسانی که در این راه خدا ترس هستند فردای قیامت در امنیت به سر می­برند و من فرازی دیگری از حسین بن علی عرض کنم و به سخنم پایان بدهم. در رابطه با احترام  به شخصیت افراد؛  مردی خدمت میرسد نامه­ای نوشتم به امام  که حاجتی را خواسته، حضرت به محض دریافت نامه فرمود خواسته و حاجت تو پذیرفته است عده‎ای به حضرت گفتند شما نامه را نخوانده چرا می­فرمایید حاجت و خواسته­ات برآورده است خوب دقت کنید اگر عاشورایی هستیم، اگر حسینی هستیم، اگر عزا به پا می­کنیم  اینگونه مانند حسین بن علی عمل کنیم. فرمود: خداوند از ایستادن ذلت بار این فرد در برابر من تا نامه­اش را بخوانم از من سوال خواهد کرد. همین مقدار زمانی که برای صرف خواندن نامه می­شود فردای قیامت خداوند از من سوال خواهد کرد که چرا اجازه دادی که  این  انسان در مقابل تو به حالت ذلت بایستد و بعد اضافه می­کند، می­فرماید: چون وقت خواندن نامه این شخص میان خوف و رجا خواهد بود  که آیا خواسته­اش را برآورده می­کنم یا نمی­کنم و من ایستادن فردی را با این وضعیت در برابر خودم نمی­پسندم. یکی از مسائل حادثه عاشورا  را ویژگی­های عاشورا که حسین بن علی بر اساس آن قیام کرد مسأله امر به معروف و نهی از منکربود و انی لم اخرج اشرا و لا بطرا و لا مفسدا و لا ظالما و انما خرجت لطلب الاصلاح فی امه جدی (ص) ارید ان امر با المعروف و انهی عن المنكر و اسیر بسیره جدی  و ابی»[5]  حسین بن علی فتنه‎گر نمیباشد، آشوبگر نیست، و نمی­خواهد در جامعه اسلامی فساد ایجاد کند. او دنبال صلاح امت اسلامی است، او سیره فراموش شده­ی پیغمبر و امیرالمومنین  را دوباره میخواهد احیا کند « ارید ان امر با المعروف و انهی عن المنكر » منتها مراتب به سخن حسین بن علی در روز عاشورا  گوش نداده­اند چه پاسخی به حسین بن علی داده­اند، یاری کرده­اند حسین بن علی را یا نه این جریان را عرض کنم و تمام. روز اول محرم شخصی است به نام ریان بن شدید خدمت وجود مقدس آقا علی بن موسی الرضا می­رسد حضرت فرمود:دانی ماه محرم چه ماهی است؟ ماه محرم همان ماهی است که اهل جاهلیت در گذشته ظلم و ستم روا نمی­داشتند  به احترام این ماه، ولیکن این امت احترام این ماه و پیامبرشان و فرزند پیامبرشان را رعایت نکرده، او را کشتند خانوده­اش را به اسارت بردند « فَلَا غَفَرَ اللَّهُ لَهُمْ ذَلِكَ أَبَداً » محرم دارد نزدیک می­شود. عاشورایی­ها این جمله را دیگر لازم نیست من ترجمه کنم یابن شبیب « يَا ابْنَ شَبِيبٍ إِنْ كُنْتَ بَاكِياً لِشَيْ‌ءٍ فَابْكِ لِلْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع » اگر برای چیزی می­خواهی گریه کنی برای حسین گریه کن.« فَإِنَّهُ ذُبِحَ كَمَا يُذْبَحُ الْكَبْشُ» حسین را مانند گوسفند سر بریدند و بعد این جمله را حضرت اضافه می­کند در روز ماه محرم اللهم انا عترة نبيك محمد صلي الله عليه و آله و سلم و قد اخرجنا و طردنا و ازعجنا عن حرم جدنا» ما را از حرم پیامبر بیرون کردند «و تعدت علينا بنوامية»[6] و بنی امیه بر ما تعدی و ستم روا کردند

 « لا اضحك اللّه سنّ الدّهر ان ضحكت                        و آل احمد مظلومون قد قهروا

 

    مشرّ دون نقوا عن عقر دارهم                              كانّهم قد جنوب ماليس يغتفر»

                                   

دعای پایانی خطبه اول

پروردگارا عاقبت همه را ختم به خیر بگردان.ما را جز یاران. پیروان و ارادتمندان اهل بیت قرار بده. به خدمت­گذاران دین توفیق و نصرت عنایت فرما.بر درجات حضرت امام و مراجع گذشته ما بیفزا. رهبر فرزانه انقلابمان  توفیق و طول عمر مرحمت فرما. به مراجه بزرگ تقلید ما  عزت و سلامت  عنایت فرما. به خانواده مکرم شهدا صبرو اجر و کرامت بفرما. به جانبازان عزیز ما، آزادگان ما،رزمندگان قهرمانان ما خدا عزت و عنایت عنایت فرما. به زائران و مجاوران  سلامت و سعادت مرحمت فرما. به نسل جوان ما عشق به مکتب اهل بیت عنایت فرما. در فرج مولایمان تعجیل فرما.

ان الاحسن الحدیث و ابلغ الموعظه کتاب الله العزیز

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

قل اعوذ برب الناس*ملك الناس*اله الناس*من شر الوسواس الخناس * الذي يوسوس في صدور الناس * من الجنة و الناس.

خطبه دوم

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«الحمد لله رب العالمین، بارئ الخلائق اجمعین، ثم الصّلوة والسلام  علی سیدنا و نبینا حبیب إله العالمین ابالقاسم محمد و آله الطیبین الطاهرین، اللهم صل و سلم علی، علی امیر المؤمنین علی بن ابطالب علیه افضل صلوات المصلین، و علی فاطمة الزهرا سیدة نساء العالمین و علی الحسن و الحسین  سید شباب اهل الجنه و علی بن الحسین و محمد بن علی  و  جعفر بن محمد  و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن  علیٍ  و علی بن محمد و الحسن بن علی و الخلف القائم المهدی، حججک علی عبادک، و امناءک فی بلادک  بهم نتولی و من اعدائهم، نتبرّاَ الی یوم القیامه»

السلام علیک یا فاطمه یا بنت موسی بن جعفر اشفعی لنا فی الجنه

عبادالله اوصیکم و نفسی بتقوی الله.

قال امیر المومنین: «اشعر قلبک التقوی و خالف الهوی تغلب الشیطان»[7] بندگان خدا خودم و شما را به تقوای الهی سفارش می­کنم  جمله زیبای امیر المومنین را در رابطه با ضرورت  تقوا در یک جامعه دینی و اسلامی این است می­فرماید: پرهیز کاری و تقوا را در دل قرار بده و در عمل با هوای نفس مخالفت کن زیرا اگر می­خواهی بر شیطان پیروز شوی راه کار غلبه بر شیطان  تقوا پیشگی و مخالفت با هوای نفس است.در خطبه دوم به بیان مناسبت­ها  و نکاتی اشاره می کنم. اولین مناسبت روز 5آذر سالروز تشکیل بسیج مستضعفان است که با گذشت کمتر از یکسال  از پیروزی انقلاب اسلامی یکی از گام­های فهم و از ابتکارات مهم حضرت امام که فرمان بسیج مستضفان را صادر کرد. جمله زیبای امام همیشه بر تارک تاریخ می­درخشد فرمود:«اگر در کشور نوای دلنشین تفکر بسیجی طنین انداز شود چشم طمع دشمنان و جهان خواران از آن دور خواهد بود  و الا هر لحظا باید منتظر حادثه بود»[8] بسیج حقیقتا فتح الفتوح  انقلاب ماست. بسیج شجره طیبه انقلاب اسلامی ماست، ما آثار و برکات این نهاد مقدس را در طول دفاع مقدس شاهد بودیم. حضور بسیجیان عزیز ما در صحنه جنگ که لرزه بر اندام دشمن می­انداخت را شاهد بودیم. ملت ما بداند که بسیجی بودن دارای ابعاد مختلفی است.بسیجی تنها در لباسنظامی نیست.هر کس با اندیشه و تفکر بسیجی در این کشور زندگی می کند مصالح اسلام و انقلاب را در نظر دارد، مصالح کشور را در نظر دارد و در حقیقت یک بسیجی است.امروز که جمعیت کشور ما به 75میلیون رسیده ما باید در آینده نه چندان دور شاهد دهها میلیون انسان بسیجی در این کشور باشیم.اگر در این کشور فرهنگ بسیجی پیاده شود مسولان ما بر اساس فرهنگ بسیجی جامعه را اداره کنند جامعه ما تحول پیدا خواهد کرد، آن هم تحول بنیادین زیرا بسیجی بودن این تعریف­های روشن را دارد. فداکاری، گذشت، ایثار، همت مضاعف،کار و تلاش از ویژگی های بسیجیان است. ما امیدواریم که همه­ی بسیجیان انشاء الله زینت بخش این کشور باشند و در مقابل تهدیدها و توطئه های دشمنان ایستادگی و مقاومت کنند. من همین جا از پشت تریبون به جهانخواران عرض می­کنم به کسانی که ملت ما را تهدید می­کنند همانگونه که رهبر فرزانه انقلاب اسلامی ما اعلام فرمود: اگر تهدید کنید شما را تهدید می کنم و پاسخی کوبنده و خرد کننده به شما خواهم داد.

 مناسبت دوم که در خطبه اول هم به آن اشاره کردم شروع ماه محرم است. به خطبا عرض می کنم، به گویندگان، به مبلغان متواضعانه عرض می­کنم محرم یک فرصت طلایی و استثنایی است. ما در رابطه با محرم باید کار فکری و معنوی انجام دهیم و هم در رابطه با ارتقاء و بصیرت دینی تلاش کنیم هم در جهت رشد معنوی تلاش کنیم تا عاشورا را با خاندان پاک و مطهرش زنده و جاودان بماند. سهم رسانه ملی سهم بسیار مهمی است  باید تمام شبکه­های رادیو و تلویزیون بسیج شوند برای معرفی فرهنگ عاشورا و کربلا، نباید هیئت­های عزاداری با صحنه­های غیر دینی و غیر شرعی قداست مراسم عزاداری ابا عبد الله را از بین بیرند  ما نیاز به برنامه­های مختلف نداریم تا نام حسین زنده بماند. آن بیرق ساده و سرخ حسینی و عاشورایی هزاران پیام را به همراه دارد و نیاز به برنامه­های دیگر نداریم.

مناسبت سوم هفتم آذر روز نیروی دریایی است.در تعبیری از رسول گرامی اسلام دیدم تعبیر جالبی است یکی شب نگهبانی در راه خدا بر کرانه دریا بهتر از هزار سال نماز و روزه انسان در میان خانوده­اش است. چه تعبیر جالبی در رابطه با نیروی دریایی و دریا دلان ماست. حماسه 7آذر را ما وسالگرد آن روز را گرامی می داریم  و برای سپیدپوشانمان در خلیج فارس و دریای عمان و تنگه هرمز برای همه برای همه این عزیزان ما آروزی توفیق و سربلندی داریم. چهارمین مناسبت سالگرد شهادت مرحوم آیت الله سید حسن مدرس و روز مجلس است. مدرس اسطوره مقاومت و پایداری است، مدرس در راه حق سخن گفت و در راه حق به شهادت رسید. روز مجلس را ما گرامی میداریم و من همین جا باید تشکر کنم از نمایندگان مجلس، در این چند روز اخیر به خاطر آن لغو مصوبه سابق کار انقلابی کردند و چه زیباست که اگر یک مجموعه­ای یک نهادی به این جمع بندی برسد که کار گذشته­ی او اشتباه بوده و کار گذشته­اش را اصلاح کند مردم ما این حرکت را یک حرکت انقلابی می­دانند و این می تواند برای دیگر نهادها نیز جنبه الگویی داشته باشد. نمایندگان مجلس مردم ما هم خوب می­فهمند و هم زبان تشکر دارند. ما در روز­های اخیر شاهدیک سناریوی استکباری بودیم و در ضمن چند روز تلاش کردند سه قطعنامه علیه ملت ایران در مقابل ایستادگی ملت ایران در مجامع بین المللی صادر کنند. در رابطه با انرژی هسته­ای با حقوق بشر و در رابطه با مسئله تروریست؛ انصافا وقاحت هم حدی دارد. ما را متهم می­کنند به اینکه به دنبال سلاح هسته­ای هستیم. چه کسی هزاران کلاهک هسته­ای در اختیار دارد. چه کسی ژاپن را بمباران هسته­ای می­کند؟ آیا این رژیم اشغالگر است که صدها کلاهک هسته­ای به عنوان  عامل تهدید کننده­ی کشور­های اسلامی در اختیار دارد، چرا دنیا خفه خون گرفته و سخن نمی­گویند و بعضی از کشور­هایی که به ظاهر ادعای مدنیت و تمدن می­کنند و دست­هایشان رو به عنوان همراهی با آمریکایی­ها علیه ملت ما بالا می­برند، پرونده حقوق بشر شما سیاه است اگر مردم  گیرنده­ها دراختیار نداشتند و صحنه­های مواجه شدن پلیس شما را با مردمتان در جریان وال استریت نمی­دیدند شاید حرف شما را باور می­کردند. آیا حقوق بشر شما رعایت می­کنید. آیا شما ضد تروریست هستید که هر جای دنیا اگر قتلی واقع می­شود قطعا دست استکبار با آمریکا در آن هست. بعد ما را متهم به تروریست می­کنید ولی مردم دنیا می­دانند حتی در خود آمریکا راجع به مسئله­ی متهم کردن ایران به تروریست تمسخر گرفتند این سناریوی پلید آمریکایی را. و آخرین جمله را عرض می­کنم  در رابطه  با مسئله منطقه است مردم انقلابی مصر در مقابل شورای نظامی باز به صحنه آمدند گویا آن فاز اول برای سرنگونی مبارک برای نظامیان کافی نبود دوباره بر حکومتشان ادامه دادند و ملت به خیابانها ریختند. بیش از پنجاه شهید و بیش از دو هزار نفر مجروح تقدیم انقلاب اسلامی­شان کردند. انقلابی که هم ویژگی مردمیدارد و هم ویژگی اسلامی دارد، هم ویژگی ضدآمریکایی و صهیونیستی دارد این انقلاب قطعاَ به پیروزی خواهد رسید. من در پایان شهادت سردار رشید اسلام سردار تهرانی مقدم و همکاران عزیزش را به خانوادههای محترمشان و به رهبر فرزانه انقلاب تسلیت می­گویم. عزیزان سپاهی ما از اول انقلاب تا الان درخشیدند امروز ما شاهد بیانات ارزشمند سردار سرلشکر سپاهی عزیزمان بودیم  که در کوران حوادث در کنار رزمندگان بوده است. دشمن خیال نکند که اگر عزیزی این چنین ما از دست دادیم دیگر گردونه­ی انقلاب معطل می­ماند مطمئن باشند همرزمان او همراهان او با همتی مضاعف و تلاشی بیشتر انشاءالله در جهت جهاد خودکفایی تلاش موفقتری خواهند داشت.

دعای پایانی خطبه دوم

پروردگارا ما را بیامرز. فضل و رحمت خود را نصیب ما بگردان. روز به روز بر استواری ملت ما در مقابل توطئه­های دشمنان بیفزای.به امام راحلمان روح و رضوان عنایت فرما. مراجع بزرک عالیقدر و  عالمان گذشته ما ما را مشمول لطف خودت قرار بده. به رهبر فرزانه انقلابمان این سکاندار کشتی انقلاب پروردگارا عزت،صلابت، و قدرت عنایت فرما. به مراجع ما توفیق بیشتر مرحمت فرما. به نبلغان ما عزت مرحمت  فرما.توطئه­های دشمنان را به خودشان برگردان. به حافظان مرز­های ما، به رزمندگان سلحشور ما، قدرت روحی بیشتر مرحمت فرماودر فرج مولایمان صاحب اصلی­مان حضرت بقیه الله تعجیل فرما.

إن احسن الحدیث و ابلغ الموعظه کتاب الله العزیز.

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم
قل هوالله احد* الله الصمد* لم یلد و لم یولد* ولم یکن له کفوا احد.

 



[1] . غرر الحكم: ١٣٣٠، ٢٩٥٢، ٢٥٥٣

[2] . نفس المهموم،ص562 ؛ بحار الانوار ج 44 ص 192

[3] .  الانوار البهیه، ص235.

[4] . مناقب ابن شهر آشوب ج4 ص 69.

[5] . مقتل خوارزمي، ج 1، ص 188

[6] . لمناقب: 105/4، بحارالانوار: 381/44.

[7] . غررالحکم، ج2، صفحه 195

[8] . پیام امام خمینی به مناسبت تشکیل بسیج دانشجو و طلبه، 2/9/ 1367

Please publish modules in offcanvas position.