بسمه تعالی مشروح خطبه های نماز جمعه حضرت آیت الله حسینی بوشهری مورخ88/10/04 خطبه شماره 3 |
خطبه اول
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله نحمده و نستعینه و نستغفره و نستهدیه و نؤمن به و نتوکل علیه ونعوذ بالله من شرور انفسنا و من سیئات اعمالنا و نشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریکه له و نصلی و نسلم علی حبیبه و نجیبه و خیرته فی خلقه حافظ سره و مبلغ رسالاته بشیر نعمته و نذیر نقمته سیدنا و نبینا حبیب اله العالمین ابی القاسم محمد و علی آله الطیبین الطاهرین المکرمین و اللعن الدائم علی اعدائهم اجمعین من الآن الی قیام یوم الدین.
السلام علیک یا حجه الله. السلام علیک یا بقیه الله فی ارضه و رحمه الله و برکاته.
عباد الله اوصیکم و نفسی بتقوی الله
« ألتّقوى آكد سبب بينك و بين اللّه إن أخذت به و جنّة من عذاب أليم[1]». بندگان خدا خودم و شما را به تقوای الهی سفارش میکنم زیرا تقوا استوارترین رشته بین بنده وخداست. مصیبتها و مشکلاتی که گاهی دامنگیر ما میشود آز آنجا ناشی میشود که تقوا را آنگونه که بایسته است رعایت نمیکنیم. امیرمومنان علی (ع) در زیبا سخنی در رابطه تقوا میفرماید: « فَاتَّقُوا اللَّهَ تَقِيَّةَ مَنْ سَمِعَ فَخَشَعَ وَ اقْتَرَفَ فَاعْتَرَفَ وَ وَجِلَ فَعَمِلَ وَ حَاذَرَ فَبَادَرَ وَ أَيْقَنَ فَأَحْسَنَ».[2] تقوا پیشه کنید تقوای کسی که سخن حق را شنید و در مقابل آن خضوع کرد، گناه نمود و به گناه خود اعتراف کرد، آگاه شد ترسید و ترتیب اثر داد. پرهیز کرد، سبقت گرفت، عمل کرد و آن کار را نیکو انجام داد. وعده داده بودیم در خطبه اول پیرامون سیره نبی گرامی اسلام (ص) و اهلبیت عصمت و طهارت مطالبی را تقدیم کنیم. امروز به مناسبتی که ایام، ایام محرم است و در آستانه تاسوعا و عاشورا هستیم، یکی از مسائل مهمی را که در جای جای زندگی پیغمبر(ص) و امامان ما به خوبی به چشم میخورد، مسئله تکلیفمداری است. این به عنوان یک سیره از هم در زندگی فردی اهلبیت(ع) تجلی پیدا کرده و هم در زندگی اجتماعی آن. اهل بیت(ع) در شرایط مختلف طبق تکلیف عمل کردند و خصوصیات تکلیف را هم بر اساس اقتضای شرایط و شناخت زمینه ها تعیین کردند و لذا ما در رابطه عمل امامان، یک نوع تفاوت عمل مشاهده میکنیم. میبینیم یکی قیام میکند، یکی اقدام به صلح میکند، دیگری کرسی تدریس تشکیل میدهد، امام دیگر به دعا و مناجات و راز و نیاز میپردازد. آنچه که واقعیت دارد همه اینها یک حرکت است منتها شیوه این حرکت مختلف و متفاوت است. ما از یک سو حادثه عاشورا و قیام و نهضت ابی عبدالله (ع) را مشاهده میکنیم و ازسوی همین وجود مقدس ابی عبدالله یک سو معاویه میبینیم، ده سال به ظاهر سکوت میکند و دست به قیام و اقدام نمیزند زیرا موقعی که بررسی میکنیم میبینیم که امام در جایگاه رعیت امام است نه امام. امام و پیشوای او وجود مقدس امام حسن مجتبی(ع) است و او به عنوان رعیت امام وظیفه دارد چارچوبه نگاه امام معصوم(ع) را ملاحظه کند. کسی است به نام ابوخلال خدمت امام صادق میرسد به امام میگوید: چرا قیام نمیکند چرا اقدام نمیکنید. پاسخ داین است:
«ایا موقدا نارا لغیرک ضوءها و یا حطبا فی غیر حبلک تحطب».
ای کسی که تو چراغ را روشن میکنی و دیگران از روشنایی چراغ بهره میگیرند وتو بیبهره میمانی. ای کسی که در مثل آن روز هیزم را روی طناب دیگران میگذاری و تو استفاده و بهرهای از او نمیبری، آن حبل و طناب تو نیست طناب دیگران است یعنی در جایی که که کسی وارد اقدامی بشود که دیگران از این اقدام بهره وسوء استفاده کنند، امامان ما در این جا وظیفه و تکلیف نمیبینند که در آنجا حضور بیدا کنند. ما در رابطه با وظیفه تکلیفمداری در کلمات آن حضرت میبینیم این به عنوان یک برنامه اساسی و اصولی در زندگی حسین بن علی (ع) است. حسین بن علی(ع) تکلیف خود میداند که قیام کند. به چه منظور؟ با چه هدف و انگیزه؟ احیاء کتاب و سنت، تکلیف برای او تعیین کرده است. در سخنی وجود مقدس مقدس امام حسین (ع) میفرماید: «إِنِّي أَدْعُوكُمْ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَى نَبِيِّهِ فَإِنَ السُّنَّةَ قَدْ أُمِيتَتْ فَإِنْ تُجِيبُوا دَعْوَتِي وَ تُطِيعُوا أَمْرِي أَهْدِكُمْ سَبِيلَ الرَّشادِ».[3] یعنی یک وظیف ویک تکلیف است من فراخوان میکنم شما را هیچ میدانی که سنت از بین رفته و بدعت سر درآورده و زنده شده هیچ توجه به این نکته دارید که یک راه بیش تر ندارید و آن این است که سخن حسین بن علی(ع) را بشنوید حادثه عاشورا رخ نمیدهد راه راست، راه مستقیم را به شما نشان خواهم داد ولی موقعی که فرمان امام رهبر و مقتدای امت اسلامی در گوشه ای از جامعه شنیده نشود این جامعه دچار مشکل میشود اما شناخت این گونه مسائل نیاز به بینش دارد. اهل بصیرت، انسانهای موقع شناس، انسانهایی که پای کارند حاضر جانفشانی اند. انسانهایی که استقامت و پایداری در راه هدف و در راه اطاعت از امام(ع) از خود نشان میدهند، اینها میتوانند احیاگر کتاب وسنت باشند و همراه امام. اما اگر وابسته به دنیا شدیم، ساده انگاری با قضایا برخورد کردیم، دچار غفلت شدیم، انگیزه های غیرالهی در ما رشد کرد، ترس و نگرانی بر سراسر وجود ما حاکم شد و اختلاف در یک جامعه بوجود آمد آن جامعه نمیتواند همراهی کند با امام و پیشوای جامعه و احیاگر کتاب و سنت باشد. حسین بن علی (ع) میفرماید: هدف دومی که من تعقیب میکنم امربه معرف ونهی از منکراست. امام باقر(ع) میفرماید: این امر به معرف و نهی از منکر چه کارها که از او ساخته نیست: «إِنَ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ فَرِيضَةٌ عَظِيمَةٌ بِهَا يُقَامُ الْفَرَائِضُ... وَ تَأْمَنُ الْمَذَاهِبُ وَ تَحِلُّ الْمَكَاسِبُ وَ تُرَدُّ الْمَظَالِمُ وَ تُعْمَرُ الْأَرْضُ وَ تُنْتَصَفُ مِنَ الْأَعْدَاءِ وَ يَسْتَقِيمُ الْأَمْر».[4] اگر امر به معروف در یک جامعه اسلامی حرف اول را بزند امام باقر(ع) میفرماید: تمام واجبات در سایه امر به معروف و نهی از منکر زنده میشود. راهها امن میشود کسب کارها حلال میشود حقوق پایمال شده جامعه به آنها برمیگردد زمینه رویارویی با دشمن و انتقام گرفتن از دشمن فراهم میشود و مسیر و راه برای همگان که عبودیت خدا را انجام بدهند فراهم میشود این شاخصه امر به معروف و نهی از منکر در یک جامعه دینی و انقلامی است. حسین بن علی (ع) میفرماید: «أُرِيدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ».[5] نکته دیگری که حسین بن علی (ع روی آن تکیه میکند دفاع از حرکت امامت پیشوایی است او دنبال میکند که دودمان بنی امیه منقرض شود و امامت در جامعه دینی حاکمیت پیدا کند زیرا اگر پیشوایی و امامت در جامعه نباشد اگر مجریان صالح در جامعه نباشند جامعه به این سرنوشت دچار میشود که حسین بن علی (ع) میفرماید: «وَ قَدْ عَلِمْتُمْ أَنَّ هَؤُلَاءِ الْقَوْمَ قَدْ لَزِمُوا طَاعَةَ الشَّيْطَانِ- وَ تَوَلَّوْا عَنْ طَاعَةِ الرَّحْمَنِ وَ أَظْهَرُوا الْفَسَادَ- وَ عَطَّلُوا الْحُدُودَ وَ اسْتَأْثَرُوا بِالْفَيْءِ- وَ أَحَلُّوا حَرَامَ اللَّهِ وَ حَرَّمُوا حَلَالَهُ»[6] موقعی که امام و پیشوا در یک جامعه نیست و دیگرانی که دنیا طلبند، میخواهند حاکمیت را به دست بگیرند جامعه دچار این سرنوشت میشود حسین بن علی(ع) میفرماید: من با این صحنه مواجه هستم. اینها طاعت شیطان را بر طاعت رحمن مقدم داشتهاند شیطان پرست شدند به جای خداپرستی، اینها فساد را در جامعه آشکار کردند، اینها موجب تعطیل الهی شدند، اینها با بیت المال مسلمانان بازی میکنند و به تملک خودشان در آوردند اینها حرام الهی را حلال کردند و حلال الهی را حرام کردند میفرماید: من با این جامعه مواجه هستم. حسین بن علی(ع) سکوت کند؟ تکلیف متوجه من نیست؟ تکلیف متوجه جامعه اسلامی نیست؟ هرموقع جامعه اسلامی در این شرایط قرار بگیرد که عدهای برایشان مهم نیست که دین ، قرآن، معنویت، دینداری چیست؟ اینجا همه باید فریاد بزنند. نکته آخری که در زندگی حسین بن علی(ع) و کارنامه درخشان حسینبن علی(ع) ما نگاه میکنیم نکته جالبی است میفرماید: من به قصد اصلاح جامعه آمدهام. جامعه ای که از معیارهای اصیل دینی و ملاک های ارزشی فاصله گرفته است. جامعه ای که دچار قداست زدایی وحریم شکنی شده است. نه حرمت پیغمبر پاس داشته میشود، نه حرمت امیرالمومنین پاس داشته میشود. آن روزی که ابن عباس دید به امیرالمومنین(ع) سب ولعن میکنند وی فریاد بلند کرد و این جمله را فرمود: انهم سب رسول الله . اینها بهانه کردند علی را اینها از دشنام دادن به علی، دشنام به خود رسول الله میخواهند بدهند منتها رویشان نمیشود. حسین بن علی(ع) میفرماید: وظیفه و رسالت من این است که «إِنَّمَا خَرَجْتُ لِطَلَبِ الْإِصْلَاحِ فِي أُمَّةِ جَدِّی» [7] برای اینکه مفاسد در جامعه اسلامی از بین برود ایشان دست به قیام میزند. نه تنها خودش که یارانش، فرزندانش، عزیزانش، یکی پس از دیگری تا پای جان پیش میروند. من در این محضر بزرگ و جمع عزیز علما، بزرگان و افتخارات ما حضور دارند، عرض ادبی کنم خدمت فرزند رشید حسین بن علی(ع) علی اکبر. در بین راه کربلا حسین بن علی(ع) فرمود: «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُون» [8]. گویا علی اکبر کنار پدر بود به پدر عرض میکند: کلمه استرجاع را بر زبان جاری کردی این کلمه خبر از مرگ میدهد اولسنا علی الحق مگر ما بر حق نیستیم؟ امام حسین(ع) فرمود: چرا ما بر حقیم. در رابطه با علی اکبر ویژگی های است که من آرام آرام به اینها اشاره میکنم. اولین ویژگی این است؛ اهل بیت(ع) به پیامبر شباهت دارند. جابربن عبدالله میگوید: فاطمه زهرا (س) در راه رفتن به پیغمبر(ص) شباهت داشت. امام حسن مجتبی(ع) در هیبت به پیغمبر(ص) شباهت داشت. حسین بن علی(ع) در جود و شجاعت به ایشان شباهت داشت، اما این جمله را از امام حسین(ع) در رابطه با علی اکبر بشنوید. میفرماید: لقد برز الیم کسی که از تمام جهات به پیغمبر(ص) شباهت دارد، علی اکبر من است. در زیارت علی اکبر میخوانیم : السلام علیک یابن الحسن و الحسین. ایشان فرزند حسین است چرا میگوییم یابن الحسن والحسین. علامه مجلسی میگوید: این تعبیر شاید تعبیر مجازی است چون در عرب به عمو هم اب گفته میشود گفت. ولی شاید این تعبیر را بشود گفت که آنچنان علی اکبر عزیز است که امام حسن مجتبی او را فرزند خود میداند علی اکبر از حلم امام حسن بهره برده و از شجاعت حسین بهره برده است. گویا علی اکبر فرزند هر دو تلقی میشود، چون او با تمام وجود به پیغمبر(ص) شباهت دارد. علی اکبر دو بار به میدان رفته است. بار اول که به میدان رفت برگشت به پدر میگوید: تشنگی مرا از پا درآورد. سنگینی سلاح مر از پای درآورد. پدر در مقابل پسری که خیلی دوست دارد از خودش چه عکس العملی میتواند نشان دهد؟ میدانید جواب حسین بن علی چه هست؟ سر علی را به دامن گذاشته میگوید: بنی هات لسانک فرزندم دلبندم زبانت را بده کام و دهان حسین خشک است ولی برای اینکه دلداری به فرزندش بدهد میگوید زبانت در در دهان من بگذار در آخرین لحظات زندگی علی اکبر میبینیم علی اکبر یک جمله به پدر دارد وقتی به علی گفت برو از دست جدم سیراب خواهی شد. علی اکبر میفرماید: آنچه گفته بودی جدم به وعدهاش وفا کرد. يا أبتاه هذا جدي رسول الله صلى الله عليه و آله قد سقاني بكأسه الأوفى شربة لا أظمأ بعدها أبدا جدم به من آب داد ولی جدم یک پیام برای تو دارد وآن پیام این است و هو يقول العجل العجل[9]به تو هم میفرماید: شتاب کن و زود بیا یک کاس هم برای تو ذخیره کرده ونگه داشته است. بدن سه نفر در روز عاشورا قطعه قطعه شد یکی عبدالرحمن عمیر است ودیگری قمر بنی هاشم وسومین بدنی که : اربا اربا بدن نازنین علی اکبر حسین است.
دعای پایانی خطبه اول
ان الله یامر بالعدل و الاحسان و ایتاء ذی القربا و ینهی عن الفحشا و المنکر و البغی. یعظکم لعلکم تذکرون.
پروردگارا در فرج مولایمان تعجبل فرما. مارا با محبت اهل بیت زنده بدار و با محبت اهل بیت بمیران. پروردگارا به امام راحلمان روح و رضوان عنایت فرما. و رهبر معظم انقلابمان و سایر مراجع تقلیدمان را عزت و سلامت مرحمت فرما. به خدمتگزاران این کشور علوی و فاطمی توفیق بیشتر مرحمت فرما. توطئه های دشمنان را به خودشان برگردان. به خانواده های مکرم شهیدانمان صبر و اجرکرامت فرما. شهدایمان را با شهدای کربلا محشور بگردان. آزادگانمان و رزمندهگانمان عزت و پیروزی و سلامت عنایت فرما. پروردگارا باران رحمتت را شامل حال ما بگردان.
ان احسن الحدیث و ابلغ الموعظه کتاب الله العزیز.
بسم الله الرحمن الرحیم
قل هو الله احد *الله الصمد* لم یلد ولم یولد ولم یکن له کفوا احد*.
صدق الله العلی العظیم.
خطبه دوم
السلام علیکم و رحمه الله و برکاته
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله نحمده و نستعینه و نستغفره و نستهدیه و نؤمن به و نتوکل علیه و نعوذ بالله من شرور انفسنا و من سیئات اعمالنا و نشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و نصلی و نسلم علی حبیبه و نجیبه و خیرته فی خلقه حافظ سره و مبلغ رسالاته بشیر نعمته و نذیر نقمته سیدنا و نبینا حبیب اله العالمین ابی القاسم محمد و علی آله الطیبین الطاهرین المکرمین و اللعن الدائم علی اعدائهم اجمعین من الآن الی قیام یوم الدین.
السلام علیک یا حجه الله السلام علیک یا بقیه الله فی ارضه و رحمه الله و برکاته.
عباد الله اوصیکم و نفسی بتقوی الله
بهترین راه رضایت پروردگار، رعایت تقوا در زندگی فردی واجتماعی ماست و پرهیز از گناه.
خلّ الذّنوب صغيرها |
و كبيرها فهو التّقى |
|
و اصنع كماش فوق أر |
ض الشوك يحذر ما يرى |
|
لا تحقرنّ صغيرة |
إنّ الجبال من الحصى |
گناهان را چه کوچک چه بزرگ آن با اهمیت جلوه بدهیم وسراغ آن نرویم این شاعر نکته جالبی مطرح میکند میگوید: این کوههای سر به فلک کشیده را میبینید این کوهها از سنگریزهای کوچک به اینجا رسیدهاند. اگر گناهان کوچک انباشته شود در زندگی ما و هروز یک یاچند گناه در برنامه زندگی ما وجود داشته باشد قلب ما تیره و تار میشود و مانند کوههای سر به فلک کشیده حجاب میشوند برای ما و معرفت و شناخت را از ما سلب میکنند .
در خطبه دوم پیرامون مناسبتها و نکاتی اشاره میکنم. مناسبت مهم، مناسبت تاسوعا و عاشوراست. مردم ما خوشبختانه نیاز به توصیه وتاکید ندارند شور حسین بر سر دارند هم شور و هم شعور. هیئت های مذهبی در قم و شهر های دیگر حال و هوای خاصی به این ایام میدهند انشاء الله امیدواریم به عزت برکت اظهار ارادت به حسین بن علی و سالار شهیدان محیط جامعه مان محیطی شود که مورد پسند و رضایت حسین بن علی(ع) باشد. حسین بن علی شخصیت بزرگی است همین جمله پیامبر درباره امام حسین کافیست. «مَنْ أَحَبَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى أَحَبِّ أَهْلِ الْأَرْضِ إِلَى أَهْلِ السَّمَاءِ فَلْيَنْظُرْ إِلَى الْحُسَيْن»[10] اگر کسی دوست میدارد به بهترین انسان زمینی وآسمانی نگاه کند به سیمای زیبا و پرفروغ حسین بن علی نگاه کند شخصیت حسین بن علی چنین شخصیتی است. امیدواریم مراسم ما مراسمی باشد بدون حاشیه و مشکل که خدای ناخواسته کارمان اخلاصمان و عملمان دچار مشکل نشود چون عزاداری برای اباعبدالله برای کسی که در راه خدا جان داده عبادت است واین عبادت را به عنوان یک حرکت خداپسند انجام بدهیم.
نکته دومی که میخواهم عرض کنم؛ رهبر فرزانه انقلاب در ملاقاتی که طلاب، فضلا، علما و اساتید حوزه با ایشان داشتند به نکات مهمی اشاره کردند که این نکات میتواند دست مایه ای باشد برای مبلغان ما و کسانی که رسالت دینی دارند. رهبر فرزانه انقلاب ما به شاخص هایی اشاره کردند که شاخصهای رهبر فقید نظام و نظام اسلامی ما است. اولین شاخصه؛ جمهوری اسلامی است این از شاخص های سلوک حکومتی امام است اگر جریانی به هر دلیلی بخواهد فضای جامعه سوء استفاده کند، این شاخص را حذف کند یا کمرنگ کند، مطمئنا خط امام را تحریف کرده است. انحراف و تحریف گافی با تمثال امام آنچنان رفتار میشود و گاهی با محتوای نظام اسلامی که مورد علاقه امام هست. اول نشانه گرفتند محتوای نظام ما را بعد تمثال امام را. از شاخصهای مورد نظر امام وحدت و یکپارچگی در جامعه هست که مورد تاکید مقام معظم رهبری هم هست جذب حداکثری و دفع حداقلی، این رسالت بزرگی است که امروز بر دوش همه ما سنگینی میکند یعنی تلاش تک تک ما تحقق شعار بلند و رسای رهبری باشیم. رهبری خواهان این نیست که تفرقه و تشتت در جامعه بوجود بیاید. جذب حداکثری و دفع حداقلی. هر کس هر جا که هست. آن کسی که از در مخالفت در میآید، باید حساب کند دشمن را ببیند، دوست را ببیند، چه سرمایهگذاری برای نظام شده، آیا راه همین است که انتخاب کردند یا میشود راه دیگری را برگزید و انتخاب کرد؟ اینها مرزهای انقلاب ماست اینها خط قرمزهای انقلاب ماست. مبلغان ما در طول این ایام باید روی اینگونه مسائل سرمایگذاری کنند. آرمان فلسطین آرمان مقدسی است حتی جلوتر از پیروزی انقلاب ماست. آن روزهایی که امام در تبعید بودند فریاد میکشیدند نسبت به آرمان فلسطین فضای جامعه و لو تعدادی به گونه ای ترسیم کنند آیا این معنای همراهی با امام و خط امام است؟
نکته سومی که میخوام اشاره کنم در این هفته، ما شاهد پیامهای تسلیت مقام معظم رهبری، مراجع بزرگوار تقلید، در رابطه با درگذشت حضرت آیت الله منتظری بودیم من موقعی که به پیام رهبر عزیز انقلاب نگاه کردم، بزرگواری رهبری، دستوراتی که دادند، شخصیتهایی را مامور کردند که این مسئله را با حساسیت دنبال و پیگیری کنند تا به شکل مناسبی کار انجام بگیرد. اینها تمهیداتی بود، سیاستهایی بود که نظام و شخص رهبری دنبال میکردند. مسئولین قمف مسئولین کشور نیز بر اساس همین موضع روشن رهبری کار را دنبال میکردند اما من سوگمندانه در اینجا اظهار تاسف کنم، سوگمندانه از طرف شما مردم عزیز و قهرمان قم، شما که به نقلابی بودن، به پیداری واسقامت بودن قم نه تنها کشور، جهان شما را میشناسند. من در اینجا ضمن اظهار تاسف از آنچه پدید آمد دوتا تشکر ویژه دارم اولین تشکر من بخاطر آن حالت صبر و تحمل و بردباری شما بود خیلی برای شما سخت بود و سخت گذشت. سپاهیان ما اشک میریختند طلاب عزیز ما اما چون فرمان رهبری بود که این کار باید به نحو درستی به سامان برسد، خون دل خوردند و سکوت کردند و این جای تقدیر و تشکر جدی است. این معنای بصیر بودن و پیرو رهبری بودن است. در هنگامههای سخت و در شرایط سخت، سکوت کردن و تشکر دوم من حضور آگاهانه مردم قم ، فضلا، طلاب و عزیزانمان بیاد که نشان دادند که این قم همان قم با خاطره نوزده دی است. این قم همان قمی است که موقعی که خبر تبعید امام را میشنوند به صحنه میایند ودر تمام مراحل به صحنه میآیند شما ثابت کردید پایداری و استقامتتان وحمایتتان از مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنهای و پیام شما مردم عزیز وبزرگوار این است که ما اگر احساس خطر کنیم اگر احساس کنیم نقشه ای و توطئه ای در کار است، به میدان میآییم وتا آخرین نفس، در حفظ آرمانهای انقلاب میایستیم. من در این تریبون نماز جمعه متواضعانه عرض میکنم به صلاح ملک وملت به صلاح کشور ما ایران نیست. دشمنان میخندند دشمنان شادی میکنند چه شده است. چه اتفاقی افتاده کسانی که تا دیروز در میدان بودند و چرا همراهی این را دشمن بر ما نمی بخشاید دوست هم نمی بخشاید. نه دوست ونه دشمن چون دوست میگوید: اینها چرا وفادار نماندند. ما امیدواریم دیگر نیاز نباشد با حضور قهرمانانه شان به این نغمه ها وبه این گونه مسائل نیاز نباشد حضور پیدا کنند وفریاد بکشند وگرنه ملت ما هیچ گاه سکوت نخواهد کرد.
دعای پایانی خطبه دوم
ان احسن الحدیث و ابلغ الموعظه کتاب الله العزیز
پروردگارا مشکلات امت اسلامی را خودت برطرف بگردان، در فرج مولایمان تعجیل بفرما، مراجع بزرگوار تقلیدمان و رهبر فرزانه انقلابمان را عزت و سلامت کرامت بفرما، به مسلمان عزت بیشتر مرحمت بفرما، باران رحمتت را شامل ما برگردان، پروردگارا به همه ما حسن عاقبت مرحمت بفرما.
بسم الله الرحمن الرحیم
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ (۱)مَلِکِ النَّاسِ (۲)إِلَهِ النَّاسِ (۳)مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ (۴)الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ (۵)مِنَ الْجِنَّهِ وَ النَّاسِ (۶)
[1] تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، غرر الحكم و درر الكلم، ص117
[2] . نهج البلاغة/75
[3] . بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج44، ص: 340
[4] . مجموعة ورام(تنبيه الخواطر)؛ ج 2، ص125.
[5] . بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار؛ج44، ص329.
[6] . همان، ص382.
[7] . بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج44، ص: 329
8. الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، ج2، ص: 82
[9] مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار (ط - بيروت) - بيروت، چاپ: دوم، 1403 ق.
[10] . بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار؛ ج،43 ص 297