اخبار

«الحمدلله رب العالمين و صلي‌الله علي محمد و آله الطاهرين و اللعن علي اعدائهم اجمعين»

خلاصه جلسه گذشته:

بحث در این بود که در تطهیر لباسِ متنجِّسِ به بول بچه شیرخواری که غذاخور نشده است یک بار شستن کافی است یا باید دو بار شسته شود؟ عرض کردیم یک بار شستن کافی است و دلیل این امر نیز روایت حسین بن ابی العلاء بود که به آن اشاره کردیم.

در ادامه این سؤال مطرح شد که آیا کلمه تعصره (فشردن) که در روایت حسین بن ابی العلاء آمده بر وجوب دلالت دارد یا بر استحباب؟ عده‏ای گفته بودند که فشردن نیز لازم است و برای مدعای خود دو دلیل اقامه کرده بودند که ما از دلیل اول پاسخ دادیم.

پاسخ از دلیل دوم

دلیل دومی که قائلین به وجوب عَصر بر مدعای خود اقامه کرده بودند این بود که غُساله، نجس است و طبعاً آبی که با بول ملاقات می‏کند نجس می‏شود و در تطهیر متنجِّسِ به بول چاره‏ای نیست مگر اینکه غُساله به وسیله فشردن خارج شود. [در رابطه با نجاست دیدگاه‏های مختلفی وجود داشت که سابقاً به آنها اشاره کردیم؛ اول: غُساله نجس است؛ دوم: غُساله پاک است؛ سوم: تفصیل بین غُساله مزیله و غُساله غیر مزیله؛ چهارم: تفصیل بین غُساله مزیله و غُساله متعقب طهارت (غُساله منجر به طهارت)].

در پاسخ از دلیل دومی که قائلین به وجوب فشردن، اقامه کرده‏اند عرض می‏کنیم؛

اولاً: ما سابقاً گفتیم که غُساله منجر به طهارت پاک است لذا جایی برای این بحث باقی نمی‏ماند چون فرضاً اگر بخواهیم آب غُساله را با فشار خارج کنیم، این آب، متعقب للطهارة خواهد بود در نتیجه پاک است و وقتی پاک بود نیازی به فشردن آن نخواهد بود چون دلیل لزوم فشردن این بود که با خروج غُساله به وسیله فشردن، پاک شود در حالی که این غُساله که منجر به طهارت می‏شود پاک است لذا فشردن لازم ندارد.

ثانیاً: بر فرض که قائل به نجاست غساله شدیم باز هم اخراج غُساله [به وسیله فشردن] برای تطهیر بول صبی لازم نیست چون گفتیم که با یک بار آب ریختن، بول صبی پاک می‏شود لذا هر چند غُساله را نجس بدانیم لکن تا زمانی که این غساله در محل است، تابع آن می‏باشد و طبعاً پاک خواهد بود و اگر هم بیرون بیاید زیادی فرع بر اصل نخواهد بود لذا باز هم پاک است.

فرق بین غَسل و صَب

با توجه به اینکه در روایت حسین بن ابی العلاء از کلمه «صب» استفاده شده ولی در روایت سماعه از کلمه «غَسل» استفاده شده؛

عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ بَوْلِ الصَّبِيِّ يُصِيبُ الثَّوْبَ فَقَالَ اغْسِلْهُ- قُلْتُ فَإِنْ لَمْ أَجِدْ مَكَانَهُ قَالَ اغْسِلِ الثَّوْبَ كُلَّهُ»[1]؛ سماعه می‏گوید درباره بول صبی که به لباس اصابت می‏کند از امام (ع) سؤال کردم، حضرت (ع) فرمود که آن را بشوی.

سؤال این است که «صب» نیز نوعی «غَسل» است یا اینکه بین «صب» و «غَسل» تفاوت است؟ یعنی آیا می‏توان کلمه «اغسله» که در روایت آمده را بر «صب» حمل کرد و گفت «صب» نیز نوعی از «غَسل» است؟

روایتی وجود دارد که بین غَسل و صب تفصیل داده است؛

حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) عَنْ بَوْلِ الصَّبِيِّ قَالَ: «تَصُبُّ عَلَيْهِ الْمَاءَ فَإِنْ كَانَ قَدْ أَكَلَ فَاغْسِلْهُ بِالْمَاءِ غَسْلًا وَ الْغُلَامُ وَ الْجَارِيَةُ (فِي ذَلِكَ) شَرَعٌ سَوَاءٌ»[2]؛ حماد از امام صادق (ع) درباره بول صبی سؤال کرد، حضرت (ع) فرمود که آب روی آن بریز اما اگر صبی غذاخور شده آن را یک مرتبه با آب بشوی و پسربچه و دختربچه در این حکم یکسان‏اند.

با توجه به این روایت (روایت حلبی) باید روایت سماعه که از کلمه «غَسل» استفاده کرده است را بر موردی حمل کنیم که بچه غذاخور شده است و روایت حسین بن ابی علاء را که از کلمه «صب» استفاده کرده است را بر موردی حمل کنیم که بچه غذاخور نشده است.

اشکال: در روایت حلبی آمده است که «فَاغْسِلْهُ بِالْمَاءِ غَسْلاً» و این اشاره دارد به اینکه اگر ثوب به بول صبی متغذی نجس شده باشد یک مرتبه شستن کافی است در حالی که متنجّس به بول صبی متغذی به طعام باید دو بار شسته شود.

پاسخ: روایت در مقام بیان یک بار شستن یا دوبار شستن نبوده است و فقط صرف صبّ و غَسل مورد نظرش بوده است و برای به دست آوردن حکم یک بار شستن یا دو بار شستن باید به سراغ روایات دیگر برویم که به تعدد شستن تصریح کرده است.

«والحمد لله رب العالمین»