بسمه تعالی مشروح خطبه های نماز جمعه
حضرت آیت الله حسینی بوشهری
مورخ 92/07/26 خطبه شماره 69 |
خطبه اول
السلام علیک یا حجة الله، السلام علیک یا بقیة الله فی ارضه، السلام علی المهدی الذی وعد الله عزّوجلّ أن یملأ به الأرض عدلاً و قسطاً کما ملئت ظلماً و جوراً
أعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن ارحیم
الحمدلله نحمده و نستعینه و نستغفره و نستهدیه و نؤمن به و نتوکل علیه و نعوذ بالله من شرور انفسنا و من سیئات اعمالنا و نشهد أن لا اله الا الله وحده لا شریک له و نصلّی و نسلّم علی حبیبه و نجیبه و خیرته فی خلقه حافظ سرّه و مبلغ رسالاته بشیر نعمته و نذیر نقمته سیدنا و نبینا حبیب اله العالمین ابی القاسم محمد6و علی آله الطیبین الطاهرین المعصومین المکرمین و الهداة المهدیین: و اللعن الدائم علی اعدائهم اجمعین من الآن الی قیام یوم الدین.
عباد الله اوصیکم و نفسی بتقوی الله؛
قال مولانا امیرالمؤمنین7: «أُوصِيكُمْ بِتَقْوَى اللَّهِ فَإِنَّ تَقْوَى اللَّهِ خَيْرُ مَا تَوَاصَى بِهِ عِبَادُ اللَّهِ وَ أَقْرَبُهُ لِرِضْوَانِ اللَّهِ وَ خَيْرُهُ فِي عَوَاقِبِ الْأُمُورِ عِنْدَ اللَّهِ وَ بِتَقْوَى اللَّهِ أُمِرْتُمْ وَ لِلْإِحْسَانِ وَ الطَّاعَةِ خُلِقْتُمْ»[1]؛
بندگان خدا خودم و شما را به تقوای الهی سفارش میکنم. وجود نازنین امیرالمومنان علی7، فرمود شما را به تقوا سفارش میکنم و آن بهترین چیزی است که بندگان به یکدیگر سفارش میکنند و نزدیکترین وسیله رضوان الهی است و بهترین چیز در عواقب امور است، بعد حضرت به این نکته اشاره فرمود که شما به تقوای الهی مامور شدهاید و برای احسان و اطاعت خدا خلق شدهاید؛ این همه سفارش که از ناحیه پیامبر اکرم6 و اولیای الهی در رابطه با تقوا شده مسئولیت ما را در برابر اوامر اولیای الهی سنگین میکند، اگر حُسن عاقبت میخواهیم؛ تقوا، اگر رضایت پروردگار می خواهیم؛ تقوا، اگر بهشت برین الهی میخواهیم، تقوا، این چه گوهر گرانبهایی است که این همه مورد تأکید و سفارش قرار گرفته است.
سیره نبی اکرم6 و اهل بیت:
در خطبه اول پیرامون سیره نورانی نبی گرامی اسلام6 و اهل بیت عصمت و طهارت: سخن میگفتیم از آنجا که در آستانه میلاد با سعادت دهمین امام پیشوا، وجود مقدس امام هادی7 هستیم، اجازه بفرمایید که در خطبه اول پیرامون سیره آن بزرگوار و فضائل و مناقب آن حضرت و شرایطی که آن حضرت در آن شرایط زندگی میکردند بحث کوتاهی داشته باشم.
وجود مقدس امام هادی7 در نیمه ماه ذی الحجه در اطراف مدینه منوره چشم به جهان گشود، وجود مقدس آن حضرت در کودکی پدر را از دست داد و لذا بعد از امام جواد7، امامی است که در سن کودکی به امامت رسیده است، مدت دوران امامت آن حضرت حدوداً سی و سه سال است و چهل و دو سال دوران عمر پر بار آن امام همام است، وجود مقدس امام هادی7 مانند دیگر امامان شیعه یکی از رسالت های سترگ و سنگینشان تربیت اعتقادی است، تربیت اخلاقی و تربیت سیاسی است، با تربیت شاگردانی ارزشمند که هر کدام دارای نقش فوق العادهای در جامعه آن روز بودهاند توانست در جهت پرورش فکر دینی، توسعه مکتب گامهای بلندی در این عرصه وجود مقدس امام بردارد، وجود مقدس امام هادی7 مانند دیگر امامان: رابطه مستقیم با مردم دارد و همین ارتباط مستقیم و عاطفی با مردم خشم و کینه خلفای عباسی را علیه امام ایجاد کرده و درصدد از بین بردن امام برآمدند، رابطه صمیمی و قوی با آحاد جامعه آن روز؛ وجود مقدس امام در عصری زندگی می کنند که شرایط سیاسی و شرایط فرهنگی شرایط ویژهای است عدهای به عنوان غلاط در حقیقت در جامعه آن روز امامان را تا سر حد اُلوهیت و خدایی بالا بردند به گونهای که امام7 ناگزیر میشود در مقابل اینها قد علم کند، به مبارزه برخیزد و حتی دستور دهد که عدهای برای پاک شدن محیط اسلامی باید از جامعه اسلامی دور شوند، در کنار این غلاط و انسانهای افراطی در رابطه با امامان شرایط دیگر جامعه یک شرایط کاملا افراطی است یعنی خلفای عباسی دشمنان اهل بیت هم از سوی دیگر امامان را حتی در جایگاه امامتشان به رسمیت نمیشناسند، یعنی امام از یک سو با غلاط مواجه است و از سوی دیگر پیکار سخت با خلفای عباسی و دشمنان اهل بیت دارد.
متوکل عباسی از چهرههایی است که نمیخواهد حتی یک لحظه وجود مقدس امام7 را تحمل بکند، شخصی به نام محمد بن داوود قمی میگوید: اموالی از قم و اطراف قم، از خمس و نذر و هدیه برای امام تدارک دیده بودیم که ببریم خدمت امام، امام پیام دادند که شرایط امروز من شرایطی نیست که شما این همه مال را از قم به سمت من بیاورید، اجازه بدهید که خودم هر وقت که به شما سفارش کردم این اموال نذر و هدایا را برای من بیاورید، یعنی جو خفقان آن روز که مؤمنین قم میخواستند هدایا و نذوراتشان را به امام معصومشان و پیشوایشان برسانند، امام خلفای عباسی اجازه چنین کاری را نمیدادند، این وضعیت نابهنجاری است که آن روز در فضای جامعه وجود داشت، لذا امام به چند اقدام جدی دست زد:
1- ایمن سازی عقیدتی: شیعیان در یک شرایطی زندگی می کنند، از یک سو غلاط و از سوی دیگر دشمنان اهل بیت؛ باید یک موازنهای امام از نظر اعتقادی و استحکام پایههای اعتقادی ایجاد کند تا شیعه در اعتقاد و باور دچار لغزش نشود، دچار افراط و تفریط نشود لذا مضمون بلند زیارت جامعه کبیره که از زیارات بسیار ارزشمندی است که شما ملاحظه می کنید هم امامان را به زیبایی توصیف کرده و هم جایگاه امامان را به خوبی بیان نموده و همانگونه که بعضی از معصومین فرمودهاند: «نزلونا عن الربوبیه ثم قولوا فینا ما شئتم»[2]، ما را از جایگاه خدایی پایین بیاورید و بعد هرچه میتوانید در وصف ما بیان کنید، یعنی ما را خدا ندانید اما «ثم قولوا فینا ما شئتم»، آنچه را که میخواهید درباره وصف ما و عظمت ما بیان کنید، این تعبیراتی است که میبینید که وجود مقدس امام در آن زیارت جامعه کبیره مطرح کردهاند من همین جا سفارش میکنم زیارتی مربوط به امیرالمومنین7 در روز غدیر از لسان مبارک آقا امام هادی7 است، اگر کسی میخواهد امیرالمؤمنین7 را خوب بشناسد، ویژگیها و شاخصههای امیرالمومنین7 را بشناسد، مصائبی که بر امیرالمؤمنین7 رفته است را بشناسد روز عید غدیر آن زیارت مخصوصه روز عید غدیر که از کلمات نورانی امام هادی است بخوانید، خطاب به امیرالمؤمنین علی7، آنجا دنیایی است از معرفت و بیان شخصیت امیرالمومنین علی علیه السلام، یعنی این دو یادگار مهم از امام هادی7؛ یکی زیارت جامعه کبیره و یکی آن زیارت غدیریه مربوط به امیرالمؤمنین7 یک شاهکار از امام هادی7 است.
2- کار دومی که وجود مقدس امام هادی7 انجام داده غیر از ایمن سازی عقیدتی، ایمن سازی علمی است؛ شیعیان در شرایطی زندگی میکردند، به خصوص خلفای عباسی عرصه و میدان را باز کرده بودن برای ترجمه کتابهای متعدد به زبان های مختلف و طبعا شیعیان نیازی به یک پناهگاه علمی داشتند به غیر از خود امام، امام اقدام کرد به تربیت شاگردان 185 شاگرد و راوی امام تربیت کرده که یکی از آنها همین عبدالعظیم حسنی7 است، از شاگردان و برجستگان زمان هادی7 است، که هر کدام دریایی از کمال، دریایی از معرفت بودند و میتوانستند پاسخگوی مسائل و مشکلات جامعه باشند.
3- اقدام سومی که امام7 انجام داد غیر از جریان مصونیت اعتقادی و علمی، در رابطه با رفتار شیعه و ارتباطات شیعه و باور های شیعه هم میبینیم که حضرت کلمات و گفتاری دارند، چگونه عمل کنیم، رفتار کنیم و چگونه بیندیشیم. من دوسه جمله از کلمات آن حضرت را در این خطبه محضر مبارک شما بیان میکنم، بسیار الهام بخش این کلمات نورانی ما جمله اول می فرماید: «النّاسُ فِي الدّنيا بِالأموالِ ، و في الآخِرَةِ بِالأعمالِ»[3]. چه تعبیر بلندی است میگوید در دنیا مردم سرکارشان با مال و درآمدها و امثال ذلک هست، اصلا به فکر این نیستند که حالا این عمل ما نتیجهاش چه می شود و با ما چطور برخورد می کنند امام میفرماید: از این دنیا که آدمی کوچ کرد و به سرای جاودان آخرت رفت آنجا سر و کار انسان با مال و خانه و زندگی و فرزند و زیور و جواهرات نیست، سر و کار انسان در سرای جاودان آخرت با اعمال انسان است. تو چه کردهای کجا بودهای، چه روزی و چه قدمی برداشتهای، این الهام بخش است برای همه ما که بدانیم، آیا واقعا زیبنده ما است که ما اینجا درگیر مال و درآمد و امکانات زندگی باشیم و از پیامدهای اعمالمان غافل.
نکته دوم حضرت می فرماید: این دنیایی که میبینید یک بازار است، صبح این مغازهداران عزیز ما و اصناف و بازاریان ما موقعی که کرکره مغازهها را بالا می کشند و وارد کسب و کار میشوند بازاریان دو حالت دارند، یکی از این دو حالت؛ عده ای تا پایان روز مرتب سود می برند و استفاده می کنند، کالاهایشان در جامعه رونق پیدا می کند، عده ای هم حساب و کتاب که میکنند میبینند، جز ضرر چیزی نصیبشان نشده، امام میفرماین: وضعیت دنیا مانند یک بازار میماند و بازاریان در آنجا ورود پیدا می کنند، «الدنیا سوق ربح فیها قومٌ و خسر آخرون»[4]. دنیا بازاری میماند که عدهای سود میبرند در آن و عدهای دچار ضرر میشوند، مواظب باشیم ما در این دنیا به این فرصتهایی که در اختیار ما است کالاهای خوبی به ما دادهاند که اگر از این کالاها استفاده کنیم خیلی سود به ما داده میشود، محبت اهل بیت یک سرمایه بزرگ در این دنیا برای ما، جز سود چیز دیگری برای ما نیست، تقوا یک سرمایه بزرگ است که اگر به آن وابسته بشویم جز سود چیز دیگری نیست، اما اگر در این دنیا سراغ گناه و معصیت رفتیم، با آبروی دیگران بازی کردیم، جز زیان و ضرر چیز دیگری نصیب ما نمیشود.
دعاهای پایانی خطبه اول
«إِنَ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ وَ إيتاءِ ذِي الْقُرْبى وَ يَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ الْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُون»[5].
پروردگارا ما در رابطه با انجام توبه از گناه موفق بدار؛ پروردگارا در فرج مولایمان تعجیل فرما؛ پروردگار در این ایام و لیالی متبرکه دعاهایمان، مناجاتمان، اشک و آه ما را از ما بپذیر؛ شر شیطان و نفس اماره را از ما دور بگردان؛ پروردگارا به امام راحلمان و مراجع گذشته ما روح و ریحان عنایت بفرما؛ به رهبر فرزانه انقلابمان و مراجع بزرگوارمان عزت و سلامت عنایت بفرما؛ به خانواده مکرم شهیدانمان صبر و اجر کرامت بفرما؛ به رزمندگانمان نصرت، به جانبازانمان سلامت، به آزادگانمان عزت، به بانوان مان عفت، به عالمانمان توفیق عمل، به بازاریان و اصنافمان انصاف، به جوانمان غیرت دینی عنایت بفرما؛ پروردگارا از تو میطلبیم شر ستمگران و ستم کاران وا دشمنان اسلام را به خود آنان برگردان.
إنّ احسن الحدیث و ابلغ الموعظة کتاب الله العزیز
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ
«قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ * مَلِكِ النَّاسِ* إِلَهِ النَّاسِ* مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ* الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ * مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ»
خطبه دوم
السلام علیک یا بنت رسول الله السلام علیک یا بنت ولی الله السلام علیک یا اخت ولی الله السلام علیک یا فاطمة یا بنت موسی بن جعفر اشفعی لنا فی الجنة فإنّ لک عند الله شأناً من الشأن
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین بارئ الخلائق اجمعین ثم الصلاة و السلام علی سیدنا و نبینا حبیب اله العالمین، ابی القاسم محمد6 و علی آله الطیبین الطاهرین، اللهم صلّ و سلم علی مولانا امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب و علی فاطمة الزهراء سیدة نساء العالمین و علی الحسن و الحسین سیدی الشباب اهل الجنة و علی علی بن الحسین زین العابدین و امام العارفین و علی محمد بن علیٍّ الباقر و علی جعفر بن محمد الصادق و علی موسی بن جعفر الکاظم و علی علیٍّ ابن موسی الرضا المرتضی و علی محمد بن علی الجواد و علی علی بن محمد الهادی و علی الحسن بن علی الزکیّ العسکری و علی الحجة القائم المهدی. حججک علی عبادک و امنائک فی بلادک بهم نتولی و من اعدائهم نتبرئُ الی یوم القیامة.
عباد الله اوصیکم و نفسی بتقوی الله؛
«عن حذیفه بن الیمان قال: صلا بنا رسول الله ثم اقبل بوجه الکریم علینا، فقال معاشر اصحابی اوصیکم به تقوا الله»[6]؛
حذیفه میگوید روزی پیامبر نماز خواند و بعد رو کرد به ما با این جمله؛ فرمود: معاشر اصحابی، اصحاب من یاران من، شما را به تقوای الهی سفارش میکنم و عمل در راستای اطاعت و بندگی او، اگر کسی در این راستا عمل کند، پیروز شده، رستگار شده و اگر کسی بر اساس طاعت پروردگار عمل نکند جز پشیمانی چیز دیگری نصیب او نخواهد شد، کاری کنیم برادران، خواهران و دوستاران اهل بیت، کاری کنیم که فردای قیامت، آه و وا حصرتا بر زبان ما جاری نشود، به ما گفتند چرا گوش ندادیم، به ما گفتند چرا ترتیب اثر ندادیم، کاری کنیم که زمینه ای برای اینگونه جملات و سخنان نباشد.
بیان مناسبتها
در خطبه دوم پیرامون مناسبتها و نکاتی اشاره میکنم؛
در خطبه دوم به بیان مناسبتها و نکاتی اشاره میکنم، اولین نکته؛ وظیفه میدانم از حضور گرم و عاشقانه شما مردم در مراسم دعای عرفه و مراسم نماز عید قربان تشکر کنم، البته شما نیاز به تشکر بنده و امثال بنده ندارید، از باب تعظیم شعاعر دین به عنوان یک وظیفه دینی و اسلامی این صحنه ها را گرم نگه میدارید، من گاهی میبینم بعضی از مومنین و متدینین ما به حق احساس نگرانی می کنند، ناهنجاریهایی که در جامعه میبینند نگران می شوند، من به این عزیزان عرض می کنم جامعه ما را با یک دید نگاه نکنید بنا به تعبیر رهبر عزیز انقلابمان، اگر در گوشه گوشهای ریزشهایی وجود دارد اما رویشها هم کم نیست این حضور در نمازهای جمعه حضور در دعای عرفه، حضور در نماز عید قربان و سایر مذهبی به خصوص نسل جوان من تاکید میکنم بخصوص نسل جوان نشان دهنده این است که نوع جامعه ما جامعه دیندار هستند، نوع جامعه ما پای بند به مقدسات دینی و اسلامی هستند.
مناستب دومی که میخواهم بهش اشاره کنم، هفته تربیت بدنی از بیست و ششم مهر ماه تا دوم آبان ماه مطرح شده. از روزی که زندگی شهر نشینی به این صورت در آمد، تحرک جامعه کم شد و عادت کردند همه به یک جا نشستن بدون داشتن یک فعالیت فیزیکی میبینیم انوع و اقسام بیماریها در جامعه ما روز به روز دارد بیشتر میشود، هم دنیای امروز سفارش میکند به ورزش و هم از 1400 سال قبل این اسلام عزیز ما سفارش کرده به ورزش به شنا کردن به تیراندازی و اسب سواری کردن که اینها نوع ورزشهای اسلامی است که سفارش شده، گرچه امروز ورزشی که در جامعه ما وجود دارد کمتر رنگ و حال و هوای سلامت بدن به خودش میگیرد، آنکه مورد نظر اسلام بوده بیشتر این بُعد بوده، حالا در جامعه ما عدهای قهرمان میخواهند بشوند، طوری نیست.
من همین جا به جوانان عزیزی که در صحنه های بین المللی قهرمان میشوند، ضمن اینکه تبریک به آنها عرض میکنم، یک تقاضا هم به عنوان برادر هم دارم به شما، همان طور که در صحنه های مختلف و در ورزش های مختلف قهرمان میشوید، اجازه بدهید من از شما تقاضا کنم در عرصه ارزش های اسلامی هم به عنوان یک قهرمان بدرخشید تا الگو باشید برای نسل جوان، همانطور که نسل جوان آرزو میکند پیراهنی که منقش به تصویر شماست بپوشد و شما را الگوی خودش حساب میکند، در میدانهای دین داری و خدا باروی هم آن چنان بدرخشید که جوانان ما باز شما را الگوی خودشان قرار بدهند و با شما در این عرصه همراهی کنند.
مناسبت دیگر ما در هفته ایمنی در برابر زلزله و بلاهای طبیعی قرار داریم خوشبختانه حلال احمر ما مجموعه عزیزانی که در برابر این حوادث و بلاهای طبیعی مرد میدان حضور هستند در این هفته کار آموزش دادن را مشغول هستند و برنامههایی را دارند، من هیمن جا توصیه میکنم در ساخت و ساز هایمان و در برنامههایی که داریم برای سلامت زندگیمان دقت و مواظبت بیشتری کنیم تا ضایعات و طلفات نیروهای انسانی ما کم شود، گاهی نکند مراقبت نکنیم و دچار مشکلات و گرفتاریهایی باشیم.
مناسبت بعد سالگرد شهادت حاج آقا مصطفی را داریم رضوان خدا بر او باد فرزند برومند حضرت امام قدس الله نفسه الزکیة، این شخصیتی که امید آینده اسلام بود و به صورت مشکوکی به شهادت رسید ولیکن شهادت او زمینه بیداری امت اسلامی را فراهم کرد، مجالسی که برپا شد، مراسمی که منعقد شد، زمینهای شد تا به پیروزی انقلاب اسلامی ختم شود، ما یاد و خاطره این شهید عزیز را گرامی میداریم.
مناسبت دیگر، مناسبت عید غدیر خم است که من اگر بگویم شاید عدهای تعجب کنند، ما عید فطر، عید قربان و سایر اعیاد اسلامی داریم ولی عیدی که در کلمات معصومین تحت عنوان عید الله الاکبر از آن یاد شده عید غدیر خم است تعبیر دیگری در رابطه با عید غدیر است، یوم العهد المعهود و یوم المیثاق الماخوذ، این عید غدیر دارای ویژگیهای است که در آن روز خدای متعال توسط نبی گرامی اسلامی خاتم انبیاء محمد مصطفی6 تکلیف امت اسلامی را در زمینه حکومت معیّن و مشخص کرد، امیرالمؤمنین7 شخصیتی بود که هم دارای ویژگیهای معنوی است و هم دارای ویژگیهای حکومتداری است و با نصب امیرالمؤمنین7 که یک نصب الهی بود بهترین شخصیت را پیغمبر6 برای ادامه راه نبوت به جامعه آن روز معرفی کرد و اگر آن روز مردم راه امیر المؤمنین و راه پیغمبر را طی میکردند شاید شرایط امروز جامعه اسلامی ما آنچه امروز میبینیم، تفرقهها و چند دستگیها در جامعه ما پیدا نبود، اگر این اتفاق نمیافتاد دین کامل نبود که قرآن میگوید: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلاَمَ دِيناً»[7].
این عید خجسته را این عید الله اکبر را خدمت شما بزرگواران و عزیزان و ره روان راه رسول الله و راه امیر المومنین تبریک و تهنیت عرض میکنم.
آخرین مسئلهای که در این خطبه به آن اشاره میکنم بحث مذاکرات هستهای است، در رابطه با مذاکرات هستهای آنچه مد نظر ما بوده به عنوان جمهوری اسلامی این نکات است، حق ایران برای توسعه، تولید و استفاده از انرژی صلح آمیز هستهای چیزی که غربیها با لجاجت با عناد با آن برخورد کردهاند هرچه جمهوری اسلامی اعلام کرده فتوای رهبر فرزانه انقلاب را ما بارها مطرح کردیم که ایران اسلامی به دنبال صلاح هستهای نیست به دنبال تولید انرژی صلح آمیز هستهای است.
ما این حق را میخواهیم به دنیا بفهمانیم که جمهوری اسلامی به دنبال این مسئله است ما به دنبال رفع کامل تحریمهایی یک جانبه و چند جانبه کشورها هستیم ما به دنبال همکاری در زمینه رفع نگرانیها و علائق مشترک با کشورها هستیم ما به دنبال حق غنیسازی در خاک جمهوری اسلامی هستیم، ما به دنبال شفاف سازی هستیم میخواهیم مسئله انرژی هستهای را آن گونه شفاف سازی کنیم که دنیا احساس نگرانی نکند ما به آنها حق میدهیم اگر واقعا نگرانی دارند و دنبال شیطتنت و ایجاد درد سر برای جمهوری اسلامی نیستند، ما به دنبال رفع تحریمهای شورای امنیت هستیم که نا به جا و بدون حق و ظالمانه به علیه ایران اسلامی این همه تحریمها وضع کردهاند، خوب خوشبختانه در این دور از مذاکرات نمایندگان جمهوری اسلامی در آنجا حضور پیدا کردند، ما به صورت خوشبینانه و محتاطانه قضایا را دنبال می کنیم آنچه که بعد از این مذاکرات دیده شد و به چشم خورد اطراف قضیه از این مذاکرات تا این مرحله اظهار رضایت میکردند، در عین حال که همه معتقد بودند که اختلافات زیاد و فراوان است.
ما معتقدیم همان گونه که در خطبه جلسات گذشته و هفتههای گذشته عرض کردم معتقدم که رهبر فرزانه انقلاب دست مسئولان ما را و دیپلمات های ما را برای استفاده از روشها و تاکتیکهای جدید باز گذاشته آنچه که تحت عنوان نرمش قهرمانانه از آن یاد کرده معنای آن این است که میشود در عرصههای دیپلماتیک از روش های و تاکتیکهای مناسب استفاده کرد اما قهرمانانه، هیچ موقع، هیچ فردی از آحاد جامعه ما حاضر در مقابل دشمنان کرنش کنیم که حرکت قهرمانانه به حرکت دیگری تبدیل بشود.
اما من همین جا از سیاست مداران، فرهیختگان، کسانی که اظهار نظر سیاسی میکنند، یک تقاضا مطرح میکنم، صحنه دیپلماتیک یک صحنه جنگ است فرماندهای که ما برای اداره جنگ میفرستیم باید آن فرمانده احساس دل گرمی کند نسبت به عقبه کار آن گونه که رهبر عزیز انقلاب دلگرمی میدهد، میگوید: بروید جلو، ورود پیدا کنید اما خطوط را ترسیم میکند برای عزیزان ما همان طور که فرمانده جنگ نیاز به همایت دارد، فرمانده جنگ دیپلماسی هم نیاز به همایت آحاد جامعه ما دارد، در آن عرصه حضور در صحنه دیپلماتیک اگر احساس بکند پشت جبه همدلی و همراهی وجود ندارد، کلمه واحدی وجود ندارد، آنجا نمیتوانند به حقوق واقعی ملت ما دست پیدا کنند، ما ضمن تأیید عزیزانمان در عرصه دیپلماسی توصیه میکنیم باز، توصیه میکنیم باز این ملت بخاطر عظمتی که تاکنون آفریده و دشمنان ما به این راحتی با ملت ما سخن نمیگویند با ملتی دشمنان ما سخن میگویند که در طول این سی و پنج سال قهرمانانه ایستاده و مبارزه کرده و دست رد به سینه دشمنان گذاشته امروز هم با همان اقتدار پیش بروید و این ملت از شما حمایت خواهد کرد.
دعای پایانی خطبه دوم
«رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّار»[8]
پروردگارا به عظمت و جلالت تو را سوگند میدهیم در فرج مولامان تعجیل بفرما؛ روح بلند اماممان عالیست اعلی بگردان؛ به مراجع گذشتمان روح و ریحان عنایت بفرما؛ به رهبر فرزانه انقلابمان و مراجع بزرگوارمان عزت عنایت بفرما؛ به خانواده مکرم شهیدانمان صبر و اجر کرامت بفرما؛ پروردگارا مشکلات مردم ما را، مشکل بیکاری و گرانی را خودت برطرف بفرما.
إنّ أحسن الحدیث و ابلغ الموعظة کتاب العزیز
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
«قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ * اللَّهُ الصَّمَدُ * لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ * وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ»
صدق الله العلیُّ العظیم
[1]. دینوری، اخبارالطوال، ص 152و153؛ ثقفی کوفی، الغارات، ج2، ص728؛ وقعة صفين (النص)، ص 10.
[2]. بحارالانوار، ج 5، ص 299، ج 69، ص 44.
[3]. الدرّة الباهرة : 41.
[4] . كاشانى، فيض، محمد محسن ابن شاه مرتضى، الوافي، ج26، ص: 285
[5]. «النحل»: 90.
[6] . ر.ک به: عاملى، شهيد اول، محمد بن مكى، رسائل الشهيد الأول، ص149.
[7] . المائده/3.
[8]. «البقرة»: 201.