سالگرد رحلت امام خمینی (ره)88/03/13

باسمه تعالی

متن سخنرانی حضرت آیت الله سید هاشم حسینی بوشهری«دامت برکاته»

موضوع: رحلت حضرت امام (ره)- عناصر مختلف در شکل گیری شخصیت افراد             تاریخ: 88/03/13

مکان: قم،

 

 

 

لا حَولَ وَ لا قُوَّةَ الّا بِاللهِ العَلِیِ العَظیِم، حَسبُنَا الله وَ نِعمَ الوَکیِل، نِعمَ المَولی وَ نِعمَ النَّصیِر.

اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطَان الرَّجِیم بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحِیم.

الحَمدُ لله ربِّ العالَمین وَ صلَّی اللهُ عَلی سَیِّدِنا وَ نَبِیِّنا حَبیبِ اِلهِ العالَمین ابی القاسم مُحَمَّد وَ عَلی آلهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ المَعصومینَ المکرّمین الهُداةِ المَهدیین وَ الَّعنُ الدَّائِم عَلَی أعدائِهِم أجمَعین مِن الآن اِلی قِیامِ یَومِ الدِّین،

آمینَ ربَّ العالَمین.

قال الله العظیم فی کتابه: «إِنَّ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدًّا»[1].

جلسه باشکوه امشب به مناسبت بیستمین سالگرد ارتحال ملکوتی عارف واصل، فقیه جامع الشرائط، مؤسس نظام مقدس جمهوری اسلامی، حضرت امام روح الله (ره) که از طرف مقام معظم رهبری تشکیل یافته است. سخن گفتن در این جمع و انجمن با محدودیت زمان، کار ساده­ای نیست؛ چون شخصیت امام (ره) آنچنان اوج و عظمت دارد که گوینده ناتوانی چون من در این وقت کم نمی­تواند درباره او یا بلکه گوشه­ای از حالات او حق آن ادا کند.  به قول ابوالعلی معری  هنگامی‏که با سیدمرتضی علم الهدی برای اولین بار ملاقات کرد، این شعر را گفت:

لو جئته لرأیت الناس فی رجل       و الدّهر فی ساعة والارض فی الدار

اگر به نزد سید بیایی کل انسان­ها را در قالب یک انسان و یک فرد مشاهده می‏کنی، زمان­ها و روزگار را در یک لحظه ملاقات با او، می‏شود خلاصه کرد. و کل کره هستی در خانه ای که او زندگی می‏کند، می­توان توصیف کرد. ما نیز چنین سخنی را بلکه بالاتر و برتر در رابطه با امام داریم.

 در شکل گیری شخصیت افراد عناصر مختلف و گوناگونی دست به دست هم می‏دهند و این عناصر هرکدام به تنهایی می‏توانند معرف شخصیت فرد باشند. قرآن و روایات نورانی اهل بیت عصمت و طهارت (ع)، ویژگی­هایی را برای انسان­ها بیان کرده­اند که اگر این ویژگی­ها در کنار هم قرار بگیرند، می‏توانند بیانگر کمالات عالی انسانی آن فرد باشند. مواردی مانند ایمان، تقوا، علم و دانش، هجرت و جهاد، استقامت و پایداری در راه هدف، بصیرت و آگاهی از موضوعات و محورهایی هستند که قرآن و روایات نورانی اهل بیت (ع) روی آن تکیه کرده است و بیان کرده است اگر افرادی دارای این ویژگی­ها باشند، به اوج کمال انسانی رسیده­اند و محبت آن­ها در دل انسان­ها قرار می‏گیرد.

نفس عمل و پایبندی به این ویژگی­ها یک محبت قهری برای انسان­ها نسبت به آن فرد ایجاد می‏کند که به برخی از ویژگی­ها اشاره می­کنم:

1.علم، دانش و ایمان: «يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ الَّذينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجات».[2] دو دسته از افراد از ناحیه خداوند شایسته مدال افتخار هستند: مؤمنان و عالمان. واژه زیبای درجات آن هم با این تعبیر، نشان دهنده این است که مقامات و درجاتی که خدا به این گونه افراد می‏دهد حد و حسابی ندارد و قابل شمارش نیست. مسئله ایمان نقش کلیدی در زندگی انسان­ها دارد و اساساً فوائد ایمان این است که انسان با ایمان زندگی می‏کند و ایمان بزرگترین سرمایه زندگی انسان است که اگر انسانی این سرمایه بزرگ را از دست بدهد گویا همه چیز را از دست داده است. در وصف عالمان تعبیرات زیبایی از ناحیه اهل بیت (ع) به ما رسیده است. عالمانی که نقش معلم و هدایت گری جامعه را دارندو افکار جامعه را متحول کرده­اند، مورد علاقه و محبت تمام جنبندگان عالمِ هستی هستند. رسول گرامی اسلام (ص) می‏فرماید: « إِنَّ مُعَلِّمَ الْخَيْرِ يَسْتَغْفِرُ لَهُ دَوَابُّ الْأَرْضِ وَ حِيتَانُ الْبَحْرِ وَ كُلُّ ذِي رُوحٍ فِي الْهَوَاءِ وَ جَمِيعُ أَهْلِ السَّمَاءِ وَ الْأَرْض»[3]. کسانی که معلم خیر هستند و فرهنگی را در جامعه احیا می‏کنند و خیر و نیکی را در جامعه گسترش می‏دهند، جنبندگان روی زمین، ماهیان دریا و هر جنبنده­ای و دارای روح که در این هوا است و همه اهل آسمان و زمین برای او استغفار می‏کنند.

2.عمل صالح: «إِنَّ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ أَخْبَتُوا إِلى‏ رَبِّهِمْ أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ هُمْ فيها خالِدُون»[4]. مؤمنان و انسان­هایی که برخوردار از عمل صالح هستند و کسانی که حالت تسلیم و خضوع در مقابل ذات کبریایی حق دارند، اهل بهشت­اند و در آن جاودان هستند. آن چه از دست آن­ها برمی­آید مانند جان و مال و عمر خود را در راه خدا می­دهند و کل برنامه­ریزی های آن­ها عمل صالح است.

3. هجرت و جهاد: هجرت و جهاد، دو عامل اصلی پیروزی مسلمانان در طول تاریخ بوده­اند و اگر هجرت در یک برهه­ای از تاریخ اسلام اتفاق نمی­افتاد، محیط خفقان مکه، اسلام را از بین می­برد؛ اگر جهاد رخ نمی‏داد پیروزی نصیب مسلمانان نمی‏شد. مسئله هجرت آن چنان مهم است که به مناسبت میلاد پیغمبر (ص)، بعثت، فتح مکه، بحث سال هجری مطرح نمی‏شوددر حالی که سال هجری را از آغاز هجرت نبی اکرم (ص) مطرح می‏کنند. یعنی حرکتی که به دنبال آن تحول است. جهاد می­تواند در راه خدا چه جهاد اصغر و رویارویی با دشمنان و چه جهاد اکبر و رویارویی با هوای نفس اماره باشد.

4. استقامت و پایداری: «إِنَّ الَّذينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَة»[5]، «إِنَّ الَّذينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»[6]. کسانی که اهل ایمان به خدا هستند و به دنبال آن استقامت و پایداری از خود نشان می‏دهند، برای این افراد امدادهای غیبی می­آید و خوف و حزنی در زندگی آن­ها نیست وبه مشکلات پیش روی لبخند می زنند. جالب این است که ایمان به خدا برگشت به توحید می‏کند که ریشه همه اعتقادات است و مسئله استقامت و پایداری در حقیقت منشأ و ریشه همه اعمال صالح است.

در رابطه با ایمان، علم و دانش امام این سؤال مطرح است که آیا رهبری یک حرکت بزرگ را عهده دار شدن و تا عمق جان­ها اثر کردن،می‏شود بدون یک پایگاه فکری و علمی و اعتقادی باشد؟ آیا می‏شود که انسان بی­مایه باشد و بتواند این تحول را نه تنها در جامعه ما بلکه در جامعه بشری ایجاد کند؟ امام با انقلاب خود دنیا را متحول کرد و نگاه دنیا را معطوف به خود کرد. حضرت امام تحصیل کرده حوزه علمیه قم استو مراتب علمی را یکی پس از دیگری باشتاب و عمیق پشت سر گذاشته است. بعد از مدتی که مؤسس حوزه علمیه قم مرحوم آیت الله العظمی حائری از اراک به قم می­آیند، امام هم وارد قم می‏شوند و در درس این مرجع بزرگ حوزه، شرکت می‏کنند و آن روزی که آیت الله العظمی حائری از دنیا رفت، حضرت امام مدرسی پرتوان، مجتهدی شایسته و فقیهی وارسته بود. حضرت امام به فقه و اصول بسنده نکرد و در عرصه­های دیگری حتی در ریاضیات و هیأت ، فلسفه و عرفان، امام پیشتاز بود.

کسانی که در درس اخلاق امام شرکت می‏کردند، می­گفتند ما تا یک هفته در یک فضای معنوی دیگری سیر می‏کردیم. امام آن چنان نفوذ کلمه داشت و سخنان ایشان نافذ بود که بر جان­ها و دل­ها تأثیر می‏کرد. حضرت امام در سن 27 سالگی کتاب « مصباح الهدایة الی الخلافة و لولایة » را تألیف می‏کند و مهم­ترین کتب عرفانی را در سنین بین 23 تا 30 سال نوشته است و این کتب از چنان پختگی برخوردار است که کسانی که سالیانی در حوزه­های علمیه به تحصیل پرداخته­اند، شاید نتوانند به خوبی حق سخن را درباره این کتب ادا کنند.

آن روزها اگر در قم شبهه­ای پیش می­آمد، می­گفتند آقا روح الله می‏توانند پاسخ گوی این شبهه باشد. فردی در قم گفته بود من یک سلسله اشکالات و شبهاتی دارم که آقا روح الله را به ایشان معرفی می‏کنند. امام سه روز درس خود را تعطیل می‏کندتا بتواند فرصتی پیش آورد و پاسخ­گوی شبهات این فرد باشد و بعد از اینکه رفع شبهه شد دوباره حوزه درس خود را شروع کردند.

 مرحوم حجت الاسلام و المسلمین سید احمد خمینی می‏گوید روزی که امام در پاریس بود و در آن منطقه­ای که امام زندگی می‏کرد، در روزی که شاه از ایران فرار کرده بود، خبرنگاران آمده بودند تا ببینند امام چه می‏گوید و به دنیا مخابره کنند. سید احمد می‏گوید امام به من فرمود احمد، آیا وقت نماز ظهر شده است؟ به ایشان فرمودم بله آقا. امام بلافاصله فرمودند والسلام علیکم و رحمة الله برکاتة و برای اقامه نماز رفتند.

آن روز دشمن سرسخت امام یعنی شاه از کشور فرار کرده بود و امام باید فریاد بزند و طرح های آینده خود را مطرح کند ولی هنگام نماز که فرا می­رسد همه چیز را رها می­کند. امروز نیز که رهبر فرزانه انقلاب، با درایت و تدبیر این کشور رسول الله و فاطمی را با زیبایی اداره می‏کند، معیارها، همان معیار است و تهجد و شب زنده داری امام را امروز ما در چهره مقام معظم رهبری می­بینیم. شخصیت­های بزرگ دنیا در آن روز که می­آمدند، محو تماشای امام می‏شدند به عنوان مثال وزیرخارجه شوروی، محو ساده زیستی و شخصیت امام شده بود. امروز هم شما نگاه کنید که رئیس جمهور روسیه در مقابل شخصیت مقام معظم رهبری می‏گوید من چگونه برخورد کنم که اساعه ادب به ایشان نباشد. تمام دبیران کل سازمان ملل، هر کدام با این شخصیت ملاقات کرده‏اند و تعبیر آن­ها این بوده است که من چند دکترای علوم سیاسی از دانشگاه­های معتبر دنیا دارم و با تمام رئیسان جمهور دنیا ملاقات کردم ولی شخصیت مقام معظم رهبری به گونه­ای دیگر است و گویا در بزرگ­ترین دانشگاه­های دنیا تحصیل کرده است. ما امروز امام را نداریم ولی چشم همه ملت، جهانیان و مستضعفان جهان به رهبر فرزانه انقلاب دوخته شده است.

امروز هم که در شرایط حساس انتخابات هستیم، سخنان الهام بخش ایشان پیش روی ماست. ایشان در حقیقت معلم و راهنما است همان گونه که امام راهنما بودند.

در خصوص ویژگی صبر و استقامت باید گفت ایشان تبعید می‏شوند و یاران با وفای ایشان به شهادت می­رسند، فرزند خود را از دست می‏دهد ولی یک لحظه دست از مبارزه برنمی‏دارد. آن روزی که 15 خرداد اتفاق افتاد همه به امام گفتند شما یار و یاور ندارید. امام فرمود کسانی که هنوز متولد نشده­اند یا در دامن مادران خود شیر می­خورند، آن­ها یاران آینده من هستند. استقامت و پایداری انسان را آب دیده می‏کند و امام این چنین شد که قهرمانانه بعد از حدود پانزده سال به ایران اسلامی برگشت.

وصیت نامه سیاسی و الهی امام باید تا سالیان متمادین بلکه تا همیشه به عنوان درس بزرگی برای ملت ما باشد. جای­جای این وصیت نامه سیاسی ـ الهی برای ملت ما درس است. ایشان آن­چنان اهل بصیرت و آگاهی بودند که دوست و دشمن را می‏شناختند. «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ يَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ فَكَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُم‏».[7] ای مؤمنان، نعمت­های خدا را به یاد آورید، دشمن چنگال انداخته بود که شما را از بین ببرد ولی خدا دفع شرّ کرد. روزهایی بر این انقلاب و ملت گذشته که دشمن با تمام وجود آماده حمله به کشور بوده است ولی تنها کسی که توانسته تمام این توطئه­ها را با تدبیر و عنایت خداوند دفع کند مقام معظم رهبری است.

 یکی از ویژگی­های عالمان دین و مراجع و رهبر فقید انقلاب، ابراز ارادت به اهل بیت عصمت و طهارت (ع) بود. در حسینیه جماران آن لحظه­ای که ذکر مصیبت شروع می‏شد، حضرت امام اشک می­ریختند. حضرت امام برای مرگ فرزندش اشک نریخت. شخصی می‏گوید در نجف وقتی مجلسی برای حاج آقا مصطفی گرفتند، من تعمد داشتم که در چند نوبت در یک جلسه ذکر مصیبت علی اکبر (ع) کنم تا امام اشکی بریزند، ولی دیدم امام اشک نریخت. بعد از پایان جلسه نزد امام رفتم و به ایشان گفتم من روضه علی اکبر (ع) خواندم تا شما اشک بریزد. امام فرمود تو به من نگاه می‏کردی و من احساس می‏کردم که اشک ریختن به خاطر چیز دیگری است لذا اشک نریختم.

ذکر مصیبت

زمانی که امام رحلت فرمود، مردم عرض ادب کردند و چه جمعیتی آمد و یکی از ارادت های مردم نسبت به شما این بود که شما فرزند زهرا بودید. شاید مردم با این حرکت می­خواستند بگویند، در دل شب زهرا را دفن کردند ولی ما با امام و فرزند زهرا رفتار دیگری داشته باشیم تا دنیا بداند ملت ایران ارادتمند زهرا و فرزندان زهرا است. چرا زهرا را نیمه شب دفن کردند؟ چند نفر دنبال جنازه و حسن و حسین حق گریه کردن ندارند، چون صدای حسن و حسین نباید به گوش کسی برسد. مادر سادات تو را غریبانه و مظلومانه دفن کردند اما « لایوم کیومک یا اباعبدالله» سه شبانه روز بدن اباعبدالله روی زمین ماند. جنازه حضرت زهرا را چند نفر تشییع کردند ولی حسین تشییع کننده ندارد. تنها سر حسین را تشییع کردند آن هم بر بالای نیزه و توسط همراهان اباعبدالله وحضرت زینب و امام سجاد با دست بسته سر اباعبدالله را تشییع کردند.

در پایان لازم می‏دانم از حضور مسئول دفتر مقام معظم رهبری حضرت حجة الاسلام و المسلمین حاج آقای محمدی، مراجع بزرگوار تقلید، فضلا و طبقات مختلف جامعه و زائران حرم کریمه اهل بیت (ع) در این جلسه تقدیر و تشکر نمایم.

 

«والحمد لله رب العالمین»



[1]. «مریم»: 96.

[2]. «المجادلة»: 11.

[3]. روضة المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه، ج‌12، ص 161.

[4]. «هود»: 23.

[5]. «فصلت»: 30.

[6]. «الأحقاف»: 13.

[7]. «المائدة»: 11.

Please publish modules in offcanvas position.