حضرت آيت الله سيد هاشم حسيني بوشهري «دامت برکاته»، عصر دیروز در مراسم سالگرد شهادت امام صادق(ع) و پنجاه و پنجمین سالگرد حمله وحشیانه دژخیمان ستمشاهی به مدرسه علمیه فیضیه در این مدرسه مبارک، فرمودند: در قرآن کریم و بیانات گهربار پیامبر(ص) و ائمه هدی(ع)، پیرامون لزوم معرفت و شناخت امامان و اهل بیت(ع) بیانات فراوانی به میان آمده است.
وظیفه امت اسلامی نسبت به پیامبر و اهل بیت(ع) در قرآن کریم به مردم و مسلمانان گوشزد شده است؛ امام صادق(ع) نسبت به مساله معرفت و شناخت پیشوایان، بیانات گهرباری بیان کرده اند.
امام صادق(ع) فرمودند بعد از شناخت حق تعالی، نماز، زکات، روزه و حج از جایگاه بالایی برخوردار هستند؛ ولی آغاز و انجام همه این اعمال، معرفت و شناخت اهل بیت(ع) است.
ایشان افزودند: پیامبر اکرم(ص)، اهل بیت(ع) را در کنار قرآن به مردم سفارش می کند؛ زیرا عترت و قرآن در کنار هم سبب حفظ مومنان از هر نوع خطا و انحراف هستند؛ زیرا هر کسی که یکی از این دو را برگزیند، به بیراهه رفته است؛ چراکه این دو گوهر گرانبها از هم جدا نیستند.
یکی از ویژگی های امام صادق(ع)، عمر طولانی تر نسبت به سایر ائمه(ع) و همچنین طول دوران امامت ایشان است؛ این امام همام توانستند در مدینه به گسترش علوم مختلف دینی بپردازند؛ عمده روایاتی که در فقه و کتاب وسایل و مجامع روایی ما وجود دارد، از جایگاه این امام همام است.
دوران امام صادق(ع) دوران عجیبی است؛ چندین تهدید و فرصت در زمان ایشان وجود داشت؛ حضرت در آن دوران با یک فضای سیاسی مواجه است و پس از انقراض حکومت امویان و سرکار آمدن دولت سفاک عباسیان، عامل تهدید آمیز علیه ایشان ایجاد شد؛ در این دوران، شرایط دردناکی به امام تحمیل شد؛ در آن زمان مردم مجبور بودند که در کسوت میوه فروشان یا مشاغل دیگر به خانه امام رجوع کنند تا پرسش های شرعی خود را از ایشان بپرسند.
عضو مجلس خبرگان رهبری اظهارکردند: فرقه های گسترده و مختلفی در زمان ایشان شکل گرفت و به همین دلیل سبب شد که ایشان نتوانند به شکل آزادانه به مقابله با ظلم برخیزند؛ روزی یکی از یاران به حضرت (ع) عرض کرد که چرا با این همه شیعه، علیه طاغوت قیام نمی کنید؟ وقتی امام از آن یار خود می پرسند که شیعیان ما چه مقدار هستند، او پاسخ می دهد که بیش از دویست هزار نفر و حتی به اندازه نیمی از مردم؛ در همین هنگام امام او را از مدینه بیرون آوردند و به او فرمودند که اگر یاران واقعی من در مقابل عباسیان به تعداد 17 گوسفند چوپانی که در آن منطقه حضور داشت، بود، یک لحظه در قیام درنگ نمی کردم.
فرصت طلابی در دوران امام باقر(ع) و امام صادق(ع) برای نشر دین ایجاد شد؛ امام صادق(ع) در دو عرصه به فعالیت پرداختند؛ ایشان تنها به دنبال فعالیت نخبگانی نبودند؛ بلکه در سطح افکار عمومی جامعه، روی مردم کوچه و بازار و افرادی که به عنوان نخبگان جامعه محسوب نمی شدند نیز کار می کردند.
آیت الله حسینی بوشهری خاطرنشان کردند: امام در روایات و سفارشات خود به مردم، راه زندگی صحیح دینی را به آنها آموزش می دادند؛ تربیت افراد عادی از مهمترین فعالیت هایی است که امام صادق(ع) در آن زمان انجام دادند؛ یکی از این سفارشات آن بود که اگر در مجلسی حاضر می شوید که همراه گناه است، اگر توان تغییر آن مجلس را ندارید نباید در آن مجلس حضور یابید.
امام در روایتی دیگر بیان می کنند که انجام کار خیر نیازمند سه شرط مهم است؛ نخست اینکه نباید در انجام آن تعلل کرد؛ دوم اینکه کار خیر را نباید بزرگ شمرد زیرا اگر کار خیر را کوچک شمردید، خداوند آن کار را بزرگ جلوه می دهد؛ سومین شرط انجام کار خیر، پوشاندن و دوری از بزرگنمایی آن برای مردم است.
امام در سطح نخبگانی، ابان بن تغلبی را تربیت کرد که 30 هزار حدیث از ایشان نقل کرد؛ امام در مرگ ابان بیان می دارد که مرگ او قلب من را به درد آورد؛ هشام بن حکم شخصیتی است که هارون الرشید در وصف ایشان گفت که زبان هشام با 100 هزار شمشیرزن برابری می کند.
امام در بُعد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز برنامه وسیعی داشتند؛ حضرت در مجالس متعدد سرکردگان فرقه ها و مدعیان نحله ها را مغلوب کردند؛ مناظرات تنها با مدعیان سرشناس نبود؛ بلکه پاسخگوی جوانان نیز بودند؛ امام صادق(ع) به سوالات مردم عادی و جوانان پیرامون مباحث اعتقادی پاسخ می گفتند که این مساله باید برای همه طلاب یک درس فراموش نشدنی باشد.
آیت الله حسینی بوشهری خاطرنشان کردند: در ابعاد اجتماعی، مسائلی پیش می آمد که گره گشای آن شخصی جز امام صادق(ع) نبود؛ آحاد جامعه تحت تاثیر این امام همام بودند؛ بزرگترین معضل امام، مواجهه امام با طاغوتیان زمان خود بود؛ به خصوص منصور دوانقی که به شدت نسبت به ایشان سخت گیری کرد.
روزی منصور به حضرت این گونه خطاب کرد که چرا با ما همچون سایر مردم مراوده نمی کنید؛ امام پاسخ داد که ما دنیایی نداریم که چشم امید به تو داشته باشیم و تو نیز آخرتی نداری که بخاطر آن با تو معاشرت کنیم؛ سپس منصور به امام عرض کرد که به ما نصیحتی بفرمایید و امام فرمودند که کسی که دنبال دنیاست تو را نصیحت نمی کند و کسی که دنبال آخرت است با تو همنشینی نمی کند که بخواهد تو را نصیحت کند.
منصور به دنبال فرقه سازی، مکتب سازی و چهره سازی در مقابل امام صادق(ع) بود؛ به همین خاطر به مالک عرض می کند که کتابی در حدیث و فقه بنویس و من این کتاب را در سطح کشور مطرح می کنم، به شرطی که یک حدیث از امام علی(ع) در این کتاب ذکر نشود.
55 سال پیش در مدرسه فیضیه، طاغوت زمان در مقابل شخصیت امام و مراجع تقلید و آیت الله العظمی گلپایگانی ایستاد و به این مدرسه حمله کرد؛ عده ای در لباس دهقان و کشاورز طلاب را مجروح کردند و آنها را از طبقه دوم این ساختمان به رودخانه انداختند؛ این حرکت ددمنشانه ای بود که طاغوت زمان ما به پیروی از طاغوت زمان امام صادق(ع) انجام داد.
ایشان در پایان افزودند: در آن زمان آیت الله گلپایگانی در یکی از حجره های این مدرسه به ظاهر زندانی شدند و برخی از طلاب برای حفاظت از جان این عالم وارسته، خود را سپر کردند.