نکاتی پیرامون سعادت انسان که توسط حضرت آیت الله سید هاشم حسینی بوشهری «دامت برکاته» در کلاس درس خارج فقه ایراد شده است:
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم): «من تواضع للّه رفعه اللّه، و من تكبّر خفضه اللّه، و من اقتصد في معيشته رزقه اللّه، و من بذّر حرمه اللّه، و من أكثر ذكر الموت أحبّه اللّه».[1]
نبی مکرّم اسلام (ص) در روایت فوق چند نکته را اشاره کرده اند که اگر انسان این امور را در زندگی خود مورد ملاحظه قرار دهد سعادت دنیا و آخرت او تأمین خواهد شد:
1- هر کس به خاطر خداوند متعال تواضع و فروتنی پیشه کند خداوند متعال او را عزت و اعتلاء خواهد داد. آنچه مسلم است این است که علماء و بزرگان ما در سایه تواضع به جایی رسیدهاند و هیچ کس با تکبر و خود بزرگبینی ره به جایی نبرده، لذا انسان باید سعی کند تواضع پیشه کند تا خداوند متعال او را عزت و سربلندی عطا کند؛
2- هر کس تکبر ورزد و بر دیگران فخر بفروشد، خداوند متعال او را ذلیل و خوار خواهد کرد؛
3- هر کس زندگی مقتصدانه و میانهرو داشته باشد خداوند متعال روزی او را خواهد داد. لذا انسان باید سعی کند در زندگی خود اعتدال داشته باشد و از افراط و تفریط پرهیز کند، یعنی نه آن چنان بر خود و خانوادهاش سخت بگیرد که زن و فرزندش تحت فشار قرار گیرند و نه اصراف و ولخرجی زیاد داشته باشد، این گونه نباشد که بگوید چون پول دارم هر کاری که دوست دارم انجام میدهم؛
4- هر کس تبذیر و اصراف داشته باشد از عنایات و الطاف خداوند متعال محروم خواهد شد؛
5- هر کس زیاد به فکر آخرت باشد و مرگ را زیاد یاد کند مورد مهر و محبت خداوند متعال قرار خواهد گرفت.
و قال امیرالمؤمنین (ع): «مَن أبصَرَ عَيبَ نَفسِهِ لَم يَعِبْ أحَدا».[2]
امیرالمؤمنین علی (ع) میفرماید: کسی که به عیب خودش آگاه باشد سراغ عیب دیگران نمیرود و به عیوب دیگران نمیپردازد.
[1]. وسائل الشیعة، ج15، ص277، باب 31 من ابواب جهاد النفس و ما یناسبه، حدیث1.
[2]. مستدرک الوسائل، ج11، ص316.