الصلاة فی النجس 93/02/20

درس خارج فقه حضرت آیت الله حسینی بوشهری

موضوع کلی: احکام النجاسة                                                                              تاریخ: 20 اردیبهشت 1393
موضوع جزئی:الصلاة في النجس                                                                              مصادف با: 10 رجب 1435

سال: پنجم                                                                                                                                   جلسه: 83

 

 

 

 

«الحمدلله رب العالمين و صلي‌الله علي محمد و آله الطاهرين و اللعن علي اعدائهم اجمعين»

خلاصه جلسه گذشته:

مسئله282: «إذا كان عنده مع الثوبين المشتبهين ثوب طاهر لا يجوز أن يصلي فيهما بالتكرار، بل يصلي فيه، نعم لو كان له غرض عقلائي في عدم الصلاة فيه لا بأس بها فيهما مكرراً».[1]

اگر انسان دو لباس مشتبه دارد و در کنار این دو لباس، یک لباس طاهر نیز دارد جائز نیست به جای اینکه در لباس طاهر نماز بخواند در آن دو لباس مشتبه نماز را تکرار کند. بلکه باید در همان لباس طاهر نماز بخواند. بله اگر برای نماز نخواندن در لباس طاهر یک غرض عقلائی دارد اشکالی ندارد که در دو لباس مشتبهه مکرر نماز بخواند.

مرحوم سید(ره) در این مسئله دو فرع را مطرح می‌کند:

فرع اول:

اگر انسان دو لباس مشتبه دارد و در کنار این دو لباس، یک لباس طاهر نیز دارد جائز نیست به جای اینکه در لباس طاهر نماز بخواند در آن دو لباس مشتبه نماز را تکرار کند.

از عبارت مرحوم سید (ره) این مطلب استفاده می‌شود: در هر جا که امکان امتثال تفصیلی وجود دارد امتثال اجمالی جائز نیست و در نتیجه ایشان می‌فرماید: در هر جایی که امکان امتثال تفصیلی وجود دارد، احتیاط کردن برای امتثال اجمالی وجهی ندارد یعنی نماز خواندن در دو لباس مشتبه، امتثال امر اجمالی است و چون امکان نماز خواندن در لباس طاهر که امتثال تفصیلی است وجود دارد جایی برای احتیاط نیست.

مطلب دیگر اینکه گویا مرحوم سید (ره) در جایی که شخص علاوه بر دو لباس مشتبه، یک لباس طاهر هم دارد جزم در نیت را لازم می‌داند (هر چند این مطلب در عبارت ایشان نیامده) یعنی در اینجا که انسان می‌تواند جزم پیدا کند به اینکه نماز را در لباس طاهر خوانده نمی‌تواند در دو لباس مشتبهه نماز را تکرار کند.

سؤالی که در اینجا مطرح است این است که آیا جزم در نیت لازم است یا نه؟ یعنی آیا وقتی نماز می‌خوانیم لازم است جزم و یقین به خواندن نماز داشته باشیم؟ جواب این است که ما دلیل عقلی و نقلی معتبر بر جزم در نیّت نداریم و در نهایت می‌گوئیم یکی از دو نماز، مأموربه است و با خواندن دو نماز، امر مولی امتثال می‌شود.

سؤل دیگر اینکه، آیا در جایی که امکان امتثال تفصیلی وجود دارد امتثال اجمالی مجزی است یا نه؟ نظر ما این است که در جایی که امکان امتثال تفصیلی وجود دارد، امتثال اجمالی مجزی است.

ان قلت: ممکن است کسی بگوید که اینجا امر لغوی صورت می‌گیرد و در واقع تکرار نماز، به سخره گرفتن امر مولی است.

قلت: در جواب می‌گوئیم ما می‌خواهیم رضایت مولی را جلب کنیم و برای امتثال امر مولی نماز را در دو لباس مشتبه تکرار می‌کنیم و این به خاطر امر لغوی نیست بلکه به جهت امر عقلی است.

با وجود لباس طاهر چه منعی دارد که سید (ره) می‌فرماید: «لا يجوز أن يصلي فيهما بالتكرار» یعنی چرا شخص مجاز نیست نماز را در دو لباس مشتبه تکرار کند؟ به عبارت دیگر، این شخص اگر در این دو لباس نماز بخواند یقین به امتثال امر مولی کرده و این تکرار تلاش در جهت جلب رضایت مولی است لذا نباید منعی از امر به تکرار نماز در دو لباس باشد.

فرع دوم:

«نعم لو كان له غرض عقلائي في عدم الصلاة فيه لا بأس بها فيهما مكرراً»[2].

مرحوم سید (ره) در اینجا یک استدراک دارد و آن این است که اگر برای نماز نخواندن در لباس طاهر یک غرض عقلائی وجود داشته باشد اشکالی ندارد که در دو لباس مشتبهه نماز را تکرار کند.

ما به مرحوم سید (ره) عرض می‌کنیم برای تکرار نماز در چنین حالتی، نیاز به غرض عقلایی نیست بلکه آنچه در صحت اعمال عبادی معتبر است این است که اعمال خود را با قصد قربت انجام دهد و از این مطلب فهمیده می‌شود که از نظر مرحوم سید (ره) تکرار فی‌ حد ذاته مبطل نماز نیست.

«الحمد لله رب العالمین»



[1]. العروة الوثقی، ج1، ص98.

[2]. العروة الوثقی، ج 1، ص98.

Please publish modules in offcanvas position.