حضرت آيت الله سيد هاشم حسيني بوشهري «دامت برکاته» نماينده مردم شريف استان بوشهر در مجلس خبرگان رهبري طي سخناني درباره اصول جهاد فرهنگی فرمودند: در جهاد فرهنگی اصولی باید رعایت شوند که عبارتند از:
1.آگاهی جهادگر نسبت به دین و مسائل فرهنگی؛ کسی که نسبت به مسائل فرهنگی آشنایی ندارد، نمیتواند در این میدان ورود پیدا کند و اگر ورود پیدا کند، موفق نخواهد بود. لذا تعبیری که در تعبیرات اسلامی وجود دارد همین است که با دین آشنا شوید و با مفاهیم دین آشنا شوید و حلال و حرام الهی را بدانید تا بتوانید در عرصه کار فرهنگی موفق شوید.
2. دعوت آگاهانه و با بصیرت است. مبلغ فرهنگی باید با بصیرت کار فرهنگی را انجام دهد و بداند چگونه سخن بگوید و موضع بگیرد تا کار فرهنگی او به نتیجه برسد؛
3. آگاهی نسبت به شرایط زمان و مکان؛ مبلغین ما اگر زمان و مکان نشناسند در گام اول با شکست مواجه میشوند؛
4. شناخت مخاطب؛ بعضی از مبلغین که با کودکان سر و کار دارند، حالت و رفتاری از خود نشان میدهند که توجه کودکان را به خود جلب میکند؛ و این در حالی است که این شخص یک خطیب توانا است اما زمانی که با کودک سر و کارت فتاد پس زبان کودکی باید گشاد؛
5. صراحت در بیان کار فرهنگی؛ «لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَ يَحْيى مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَةٍ» با ابهام گویی و مبهم سخن گفتن، کار فرهنگی صورت نمیپذیرد. باید به صورت روشن احکام الهی برای جامعه گفته شود و اینکه بخشی از آن گفته شود ولی بخش دیگر گفته نشود، راه به جایی نخواهیم برد. لذا نباید نسبت به مسائل دین بخشی نگر باشیم.
6.موقعیت شناسی؛ «ادْعُ إِلى سَبيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتي هِيَ أَحْسَنُ» هر چیزی به جای خودش نیکوست؛ مبلغین ما باید در جای خودش، سخن استدلالی، موعظه و مناظره و مجادله داشته باشند.
7.عدم خود باختگی در مقابل دشمن؛ مبلغین نباید با دیدن هجمه عظیم احساس ضعف و کمبود امکانات کنند و باید از کارهای کوچک شروع کنند و خداوند به کارهای کوچک برکت میدهد.
8. توجه ویژه به نسل جوان؛ امام صادق (ع) یکی از شاگردان خود را برای تبلیغ فرستاد. بعد از مدتی آن شخص برگشت و گفت هیچ کس به ما توجه نکرد. حضرت از او پرسید با چه کسانی ارتباط داشتی؟ آن شخص گفت با کسانی ارتباط داشتم که مسن و هم سن و سال خود من بودند. حضرت عرض کرد: «عَلَيْكَ بِالْأَحْدَاثِ فَإِنَّهُمْ أَسْرَعُ إِلَى كُلِّ خَيْرٍ»؛ بر شما باد به کار با نسل جوان، زیرا آنان به سمت هر کار خیری سریعتر میآیند.
9. علم عامل بودن؛ مبلغان ما زمانی تأثیرگذار هستند که به آنچه میگویند، ابتدا خود آراسته باشند. اگر ما در وجود خودمان فضائل اخلاقی را آماده نکنیم، هر چه برای مردم بگوییم به آن توجه نمیکنند. لذا در تعبیرات روایی در رابطه با این نکته خیلی تأکید شده است که مردم را دعوت کنید اما دعوت کردن شما تنها به زبان نباشد بلکه به رفتار و اعمال باشد.
10. عدم قناعت به کارهای فرهنگی موجود؛ عزیزانی که در برنامه آرامش بهاری شرکت داشتند، با خود نگویند که ما کار بزرگی انجام دادهایم و در همین مقدار باقی بمانند. امیرالمؤمنین (ع)میفرماید: «لَا يَرْضَوْنَ مِنْ أَعْمَالِهِمُ الْقَلِيلَ وَ لَا يَسْتَكْثِرُونَ الْكَثِيرَ فَهُمْ لِأَنْفُسِهِمْ مُتَّهِمُونَ وَ مِنْ أَعْمَالِهِمْ مُشْفِقُون»؛ انسانهایی که عناصر فرهنگی هستند، به کارهای کم رضایت نمیدهند و کارهای بزرگ خود را کوچک به حساب میآورند و همیشه خود را متهم اصلی میدانند و میگویند کم کاری از ماست.
11. از فرصتها استفاده کردن؛ حقیقتاً این بقاع متبرکه آن گونه که امام و رهبری فرمودند، یک فرصت استثنائی است. بنده به مبلغین عزیز میگویم ما باید در روش کار تبلیغی خود تغییر ایجاد کنیم؛ همه مخاطبان ما در مسجد حضور ندارند. شاید دیده باشید که اگر چند بار برای تبلیغ به یک شهر بروید، مخاطبین شما همان کسانی هستند که در سال قبل بودهاند. لذا باید ببینیم که نیاز جامعه در کجاست.
12. پرداختن به نیازهای روز جامعه و جبران گذشته؛ ما هم باید به مسائل و نیازهای امروز بپردازیم و هم عقب افتادگی های گذشته را جبران کنیم. امیرالمؤمنین (ع)میفرماید: «فَازَ مَنْ أَصْلَحَ عَمَلَ يَوْمِهِ وَ اسْتَدْرَكَ فَوَارِطَ أَمْسِه»؛ کسی که وظیفه امروز خود و کارهایی که از گذشته مانده است را به خوبی انجام دهد، رستگار شد.