درس تفسیر حضرت آیة الله حسینی بوشهری(دامت برکاته) موضوع کلی: سوره بقره تاریخ: 6 خرداد 1394 موضوع جزئی: تفسیر آیه 35 مصادف با: 8 شعبان 1436 سال: پنجم جلسه: 77 |
«الحمدلله رب العالمين و صليالله علي محمد و آله الطاهرين و اللعن علي اعدائهم اجمعين»
ادامه تفسیر آیه 35
«وَ قُلْنا يا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَ زَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَ كُلا مِنْها رَغَداً حَيْثُ شِئْتُما وَ لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونا مِنَ الظَّالِمينَ».[1]
عرض کردیم که مقصود از واژه «الجنة» در آیه مذکور، جنة الخُلد نیست، همچنین گفته شد که جنت دنیا نیز نمیتواند مورد نظر باشد زیرا در دنیا، گرسنگی و برهنگی و تشنگی و امثال آن وجود دارد در حالی که در سوره طه به حضرت آدم (ع) خطاب میشود «إِنَّ لَكَ أَلاَّ تَجُوعَ فيها وَ لا تَعْری*وَ أَنَّكَ لا تَظْمَؤُا فيها وَ لا تَضْحى»؛[2] این آیه گرسنگی و تشنگی را نفی میکند در حالی که در جنّتِ دنیا ممکن است انسان دچار گرسنگی و تشنگی شود و امکاناتی وجود دارد که انسان به وسیله آنها رفع نیاز میکند لذا مراد از «الجنّة» در آیه مذکور جنّت دنیا نیز نمیباشد.
اشکال: برخی گفتهاند که مقصود از آیه «إِنَّ لَكَ أَلاَّ تَجُوعَ فيها وَ لا تَعْری* وَ أَنَّكَ لا تَظْمَؤُا فيها وَ لا تَضْحى»[3] این است که انسان احساس گرسنگی و تشنگی میکند لکن چون امکانات و لوازم برایش فراهم است میتواند این نیاز را رفع کند.
پاسخ: اصل غذا و نوشیدن آب دلیل بر گرسنگی نیست زیرا گاهی از اوقات غذا و نوشیدنی برای انسان فراهم است ولی الزاماً به این معنا نیست که انسان گرسنه باشد؛ به تعبیر روشنتر مقصود آیه، دفع امور چهارگانه [گرسنگی، برهنگی، تشنگی و آفتابزدگی] است نه رفع آن یعنی در بهشتِ حضرت آدم، امور چهارگانه یادشده، یافت نمیشود لذا این آیه در مقام رفع نیست بلکه در مقام بیان دفع این امور است.
نظر آیت الله جوادی آملی (حفظه الله تعالی)
نظر بزرگانی از جمله حضرت آیت الله جوادی آملی (حفظه الله) این است که بهشت یاد شده در آیه 35 سوره بقره، بهشت خُلد نیست زیرا اگر بهشت خُلد مورد نظر باشد شیطان در آن راه ندارد و حضرت آدم (ع) از آن رانده نمیشد. ایشان معتقد است که مقصود از «الجنة» در این آیه، بهشت برزخی است.
«والحمد لله رب العالمین»