کلام امام علی (ع) آسیب‎شناسی مهمی برای صفای باطن و پالایش روح از بدی‎ها و گناهان است 96/10/19

حضرت آیتالله حسینی بوشهری«دامت برکاته»، طی سخنانی در حاشیه درس تفسیر خود با بیان روایاتی فرمودند: روایت اول: قال مولینا الإمام العلی (ع): «عَلَى‏ الْعَاقِلِ‏ أَنْ‏ يُحْصِيَ‏ عَلَى‏ نَفْسِهِ‏ مَسَاوِيَهَا فِي الدِّينِ وَ الرَّأْيِ وَ الْأَخْلَاقِ وَ الْأَدَبِ فَيَجْمَعَ ذَلِكَ فِي صَدْرِهِ أَوْ فِي كِتَابٍ‏ وَ يَعْمَلَ فِي إِزَالَتِهَا»[1].

امام علی (ع) در روایت مذکور، فرموده است که شخص عاقل به ضرر خودش بدی‎های نفسش را در دین، فکر، اخلاق و ادب وارسی می‎کند و آنها را در سینه‎اش جمع می‎کند [، یعنی به آنها توجه و اشراف دارد] یا آنها در نوشته‎ای جمع میکند و در برطرف کردن آن بدی‎ها کوشش میکند.    

کلام امام علی (ع) یک آسیب‎شناسی مهمی برای صفای باطن و پالایش روح از بدی‎ها و گناهان است. امام علی (ع) فرموده است که انسان عاقل کسی است که بدی‎های خودش را چه در عرصه دینداری، چه در عرصه فکر و اندیشه و چه در عرصه اخلاق و ادب، وارسی می‎کند تا ببیند که عیب‎هایش کجاست و در عرصه دینداری کجای کارش می‎لنگد، اگر خودش را با یک انسان دیندارِ تمام عیار مقایسه کند، می‎فهمد که نواقص کارش کجاست، همچنین، اگر خودش را با یک انسان اندیشمند و دارای رأی و نظر مقایسه کند، پی می‎برد که کمبودهایش در عرصه فکر و اندیشه کجاست و همچنین، اگر در مسائل اخلاقی خودش را با انسان‎ها متخلّق به اخلاق دینی مقایسه کند به کمبودهای اخلاقی و رفتاری خود آگاه می‎شود، یعنی انسان عاقل با نظر در رفتار و کردار انسان‎های کمال یافته که از نظر آموزه‎های دینی و اخلاقی به کمال رسیده‎اند خود را محک می‎زند و به کمبودهای خود آگاهی پیدا می‎کند و انسان با این آسیب شناسی و برنامهریزی در رابطه با خود می‎تواند سریعاً مراتب کمال را طی کند، در صورتی که انسانی که به درد خود آشنا نیست همیشه تصور می‎کند که از دیگران بهتر است لذا هرگز سعی نمی‎کند که در صدد رفع عیوب خود برآید و آنها را برطرف کند. بنابراین، همان‎طور که انسان در مسائل جسمی خود را چکاب می‎کند تا به دردهای جسمی خود آگاه شود در مسائل روحی نیز نیاز به چکاب دارد تا به کمبودهای معنوی خود آگاه شود و در صدد رفع آنها برآید.

روایت دوم: قال النبی (ص): «تَقَبَّلُوا لِي بِسِتٍّ أَتَقَبَّلْ لَكُمْ بِالْجَنَّةِ إِذَا حَدَّثْتُمْ‏ فَلَا تَكْذِبُوا وَ إِذَا وَعَدْتُمْ‏ فَلَا تَخَلَّفُوا وَ إِذَا اؤْتُمِنْتُمْ فَلَا تَخُونُوا وَ غُضُّوا أَبْصَارَكُمْ وَ احْفَظُوا فُرُوجَكُمْ وَ كُفُّوا أَيْدِيَكُمْ‏ وَ أَلْسِنَتَكُمْ»[2].

رسول گرامی اسلام (ص) در روایت مذکور، فرموده است که شش چیز را برای من تضمین کنید، من نیز برای شما بهشت را تضمین می‎کنم؛ زمانی که سخن می‎گویید، دروغ نگویید، زمانی که وعده می‎دهید تخلف نکنید، زمانی که امین مردم قرار داده شدید، خیانت نکنید، چشم‎های خود را [در برابر گناه ببندید] و دامن خود را در برابر گناه حفظ کنید [پاکدامن باشید] و دست و زبان خود را از آزار و اذیت دیگران بازدارید.

همان‎گونه که عرض شد، پیامبر اکرم (ص) فرموده است که شش کار را تضمین کنید که انجام دهید تا من در مقابل، بهشت را برای شما تضمین کنم:

اول، اینکه هنگام سخن گفتن، دروغ نگویید. در روایت آمده است: «اَلصَّمْتُ‏ حُكْمٌ‏ وَ السُّكُوتُ‏ سَلَامَة»[3]. این روایت حاکی از این است که انسان کمتر سخن بگوید تا از دروغ گفتن در امان باشد.

دوم، اینکه انسان وقتی وعده می‎دهد، خلف وعده نکند. بنابراین، انسان یا نباید وعده بدهد و یا اگر وعده دهد به وعده خود عمل کند و اگر هم زمینه برای انجام وعده‎ای که داده است، نبود لاأقل از طرف مقابل عذرخواهی کند تا بفهمد که عمداً خلف وعده نکرده است.

سوم، اینکه اگر مورد اطمینان و اعتماد مردم قرار گرفتید و شما را امین خود قرار دادند، خیانت نکنید چرا که اگر انسان در اطمینانی که به او شده است، خیانت کند آبروی خود را برده است و دیگر کسی به او اعتماد نخواهد کرد و مردم او را طرد خواهند کرد.

چهارم، اینکه چشم خود را از گناه ببندید.

پنجم، اینکه پاکدامن باشید.

ششم، اینکه دست و زبان خود را از اذیت کردن دیگران باز دارید.



[1]. علامه مجلسی [محمدباقر]، بحار الأنوار [ط- بیروت]، ج75، ص58، ح6.

[2]. شیخ صدوق، الخصال، ج1، ص321، ح5.

[3]. حسن بن علی، ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ص223.  

نوشتن دیدگاه


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

Please publish modules in offcanvas position.