.

قال ابوالحسن الرضا (ع): «لایتمّ عقل امرءٍ مسلمٍ حتی تکون فیه عشرُ خصال؛ الخیر منه مأمولٌ و الشرّ منه مأمونٌ، یستکثر قلیل الخیر من غیره و یستقلّ کثیر الخیر من نفسه، لایسأم من طلب الحوائج الیه و لایملُّ من طلب العلم طول دهره، الفقر فی الله احبّ الیه من الغناء و الذلّ فی الله احبّ الیه من العزّ فی عدوّه و الخمولُ اشهی الیه من الشهرة ثم قال: العاشرة و ماالعاشرة، قیل له: ما هی؟ قال: لایری احداً الا قال هو خیرٌ منّی و أتقی، انّما الناس رجلان: رجلٌ خیرٌ منه و أتقی و رجلٌ شرٌّ منه و أدنی، فإذا لقِیَ الذی شرٌّ منه و أدنی قال: لعلّ خیرُ هذا باطنٌ و هو خیرٌ له و خیری ظاهرٌ و هو شرٌّ لی و إذا رأ الذی هو خیرٌ منه تواضع له فإذا فعل ذلک علی مجده و تاب خیره و حَسُنَ ذکره و سادَ اهل زمانه»[1]؛ روایتی که عرض شد کلامی زیباست از امام رضا (ع) که اگر انسان به این کلام زیبا توجه کند و آن را در زندگی به کار گیرد راه سعادت دنیا و آخرت به روی او گشوده خواهد شد. امام رضا (ع) در این روایت می‏فرمایند: عقل انسان مسلمان به کمال نمی‏رسد و تمام نیست تا اینکه ده خصلت در او جمع شود: اول: مردم او را منشأ خیر می‏دانند و جز خیر از او انتظار ندارند، دوم: مردم از شر او در امان هستند و اطمینان دارند که شری از ناحیه او متوجه آنها نخواهد شد، سوم: کارهای خوب و کم دیگران را بزرگ می‏شمارد، چهارم: کارهای خوب و زیاد خود را کوچک می‏شمارد، پنجم: از اینکه مردم برای حوائجشان به او مراجعه کنند احساس خستگی نمی‏کند، ششم: از طلب علم در طول شبانه روز خسته نمی‏شود، هفتم: فقر در راه خدا نزد او بهتر از ثروتی است که در راه خدا نباشد، هشتم: ذلیل شدن و کوچک شدن به خاطر خداوند متعال نزد او بهتر است از عزتی که در راه دشمنان خداوند نصیب او شود، نهم: گمنامی نزد او لذت بخش‏تر و گواراتر است از شهرت. سپس امام (رع) فرمود: اما می‏دانید دهمین خصلت چیست، از حضرت سؤال شد: دهمین خصلت چیست؟ حضرت فرمودند: هر کس را ببیند بگوید او از من بهتر و با تقواتر است؛ چون مردم دو دسته‏اند: دسته‏ای که بهتر و با تقواتر از او هستند و دسته‏ای که ظاهراً بدتر و پست‏تر از او هستند، حال اگر با آن کسی ملاقات کند که ظاهراً بدتر و پست‏تر از اوست بگوید: شاید باطن او بهتر از ظاهرش باشد ولی من ظاهرم بهتر از باطنم باشد اما اگر کسی را دید که از او بهتر باشد در مقابل او تواضع کند که اگر انسان چنین رفتار کند (به بدی انسان‏های بد نگاه نکند و در مقابل انسان‏های خوب هم تواضع کند)، عظمت او بالا می‏رود و خیر او پاکیزه می‏شود و در یادها می‏ماند و نسبت به اهل زمانش آقا می‏شود.

92/02/13