.

قال رسول الله (ص): «أخاف‏ على أمّتي‏ من بعدي ثلاثا: ضلالة الأهواء و اتّباع الشّهوات في البطون و الفروج و الغفلة بعد المعرفة»‏^[1].

رسول اکرم (ص) در روایت مذکور، فرموده است که پس از خودم بر امتم از سه چيز بيم دارم که عبارت از گمراهى هوس‏ها و پيروى خواهش‏هاى شكم‏ها و فرج‏ها و غفلت پس از معرفت می‏باشند.

پیروی خواهش‏های شکم و شکم‏پرستی و همچنین، افتادن در باتلاق دامن‏های آلوده و پیروی از هوا و هوس یکی از مواردی است که رسول گرامی اسلام (ص) نسبت به آن بر امت بعد از خود، ابراز نگرانی کرده است.

خیلی از انسان‏ها به دنبال پیروی از هوا و هوس می‏باشند و آروزها و هوس‏ها، معیار زندگی آنها می‏شود و عملاً وقتی هوس در زندگی انسان راه یابد، دین، معنویت، ذکر و یاد خدا از زندگی انسان رخت برمی‏بندد.

یکی از مواردی که پیامبر (ص) نسبت به آن بر امت بعد از خود، ابراز نگرانی کرده است، غفلت است. رسول اکرم (ص) در روایتی دیگر فرموده است: «الْغَفْلَةُ فِي ثَلَاثَةٍ الْغَفْلَةُ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ الْغَفْلَةُ مَا بَيْنَ صَلَاةِ الْغَدَاةِ إِلَى طُلُوعِ‏ الشَّمْسِ‏ وَ الْغَفْلَةُ عَنْ نَفْسِهِ فِي دِينِهِ حَتَّى يَمُوت»‏^[2]؛ غفلت در سه چیز است؛ غفلت از ذکر و یاد خداوند متعال، غفلت ما بین طلوع صبح تا طلوع خورشید است و غفلت انسان از خودش تا اینکه بمیرد.

بعضی انسان‏ها از یاد خداوند متعال غافل می‏شوند. در روایات آمده است که هیچ پرنده‏ای دچار دام صیاد نمی‏شود مگر اینکه در آن لحظه از یاد خداوند متعال غافل شده باشد. بنابراین، انسان باید سعی کند که همیشه به یاد خدا باشد و گفتار، رفتار و کردار او با یاد خدا همراه باشد.

همچنین، در روایات آمده است که خوابیدن از طلوع صبح تا طلوع خورشید کراهت دارد. فاصله بین طلوع صبح تا طلوع خورشیدن بهترین زمان برای بجا آوردن تعقیبات و خواندن قرآن و ادعیه است لذا انسان باید سعی کند بعد از نماز صبح تا طلوع آفتاب مشغول راز و نیاز و عبادت باشد، کما اینکه سیره معصومین (ع) نیز این‏گونه بوده است. در بعضی از روایات وارد شده است که ما بین طلوع صبح تا طلوع آفتاب، زمانی است که خداوند متعال روزی بندگان را مقدَّر می‏کند.

امام باقر (ع) فرموده است: «الْأَرْزَاقُ‏ مَوْظُوفَةٌ مَقْسُومَةٌ وَ لِلَّهِ فَضْلٌ يَقْسِمُهُ مِنْ طُلُوعِ الْفَجْرِ إِلَى طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ ذَلِكَ قَوْلُهُ‏ "وَ سْئَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ‏" ثُمَّ قَالَ: «وَ ذِكْرُ اللَّهِ بَعْدَ طُلُوعِ الْفَجْرِ أَبْلَغُ فِي طَلَبِ الرِّزْقِ مِنَ الضَّرْبِ فِي الْأَرْضِ»^[3].

از روایت مذکور، استفاده می‏شود که تعقیب نماز و دعاهای بین الطلوعین آن قدر در جلب روزی مؤثر است که رفتن انسان به شهرها برای تجارت، این مقدار اثر ندارد.

انسان برای سفرهای دنیوی، مقدمات آن را فراهم می‏کند و خود را آماده می‏کند ولی برای سفر اخروی خود را آماده نمی‏کند.

در روایات آمده است: «النَّاسُ‏ نِيَامٌ‏ فَإِذَا مَاتُوا انْتَبَهُوا»^[4]، مردم خوابند، هنگامی که می‏میرند، بیدار می‏شوند.

آیات زیادی در قرآن در رابطه با مذمت کسانی که دچار غفلتند وارد شده‏اند که به خاطر پرهیز از اطاله کلام از ذکر آنها خودداری می‏شود و دوستان خودشان می‏توانند به قرآن رجوع کنند و آن آیات را مشاهده نمایند.