.

روایت اول: قال مولینا و مقتدینا الإمام العسکری (ع): «مَا تَرَكَ الْحَقَّ عَزِيزٌ إِلَّا ذَلَّ وَ لَا أَخَذَ بِهِ ذَلِيلٌ إِلَّا عَزَّ»^[1].

امام حسن عسکری (ع) فرموده است که هيچ عزيزى حقّ را ترک نکرد، مگر آن كه ذليل شد و هيچ ذليلى به آن چنگ نزد، مگر اين كه عزيز گشت.

شئؤنات اجتماعی افراد، مختلف و متفاوت است، بعضی از افراد از نظر موقعیت اجتماعی از موقعیت اجتماعی ممتازی برخوردارند و با عظمت از آنها یاد می‏شود و دلیل آن یا حَسب و نسبشان است یا مال و ثروتشان است یا روابط عمومی بالایی که دارند، می‏باشد، اما بعضی از افراد از موقعیت اجتماعی ممتازی برخوردار نیستند بلکه در یک فضای میانه یا پایین‏تر از میانه در جامعه زندگی می‏کنند.

امام حسن عسکری (ع) در روایت مذکور، معیاری را مطرح کرده است که این معیار باعث می‏شود که گاهی انسان‏ها، حتی آنهایی که از موقعیت اجتماعی ممتازی برخورداند سقوط کنند و گاهی باعث می‏شود که انسان‏ها صعود کنند، هرچند که از موقعیت اجتماعی ممتازی برخوردار نباشند. معیاری که امام یازدهم (ع) مطرح کرده است، پیروی از حق یا ایستادن در مقابل حق است. افرادی که همراه حق می‏باشند، دل در گِرو حق دارند، به حق سخن می‏گویند و به حق موضع‏گیری می‏کنند، پرچم حق را به دست می‏گیرند و برافراشته نگاه می‏دارند خداوند متعال آنان را عزیز می‏کند و بالا می‏برد، هرچند از نظر موقعیت اجتماعی از جایگاه بالایی برخوردار نباشند لذا گاهی مشاهده می‏شود که شخصی از یک خانواده با موقعیت اجتماعی پایین راه‏های ترقّی، تکامل و مراتب کمال را به سرعت طی می‏کند و اوج می‏گیرد و باعث می‏شود که موقعیت اجتماعی پایین او به فراموشی سپرده شود و این فقط به خاطر پیروی از حق است و در مقابل، افراد زیادی نیز وجود دارند که از موقعیت اجتماعی ممتازی برخوردار بوده‏اند ولی از حق روی گردانده و در مقابل حق ایستاده‏اند و در نتیجه‏ی این دوری گزینی از حق تنزّل پیدا کرده‏اند و سقوط کرده‏اند.

روایت دوم: الإمامُ العسكريُّ  علیه السلام في صِفَةِ عُلَماءِ السُّوءِ: «وَ هُمْ أَضَرُّ عَلَى ضُعَفَاءِ شِيعَتِنَا مِنْ جَيْشِ يَزِيدَ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ (ع) وَ أَصْحَابِهِ فَإِنَّهُمْ يَسْلُبُونَهُمُ الْأَرْوَاحَ وَ الْأَمْوَالَ وَ هَؤُلَاءِ عُلَمَاءُ السَّوْءِ النَّاصِبُونَ الْمُتَشَبِّهُونَ بِأَنَّهُمْ لَنَا مُوَالُونَ وَ لِأَعْدَائِنَا مُعَادُونَ وَ يُدْخِلُونَ الشَّكَّ وَ الشُّبْهَةَ عَلَى ضُعَفَاءِ شِيعَتِنَا فَيُضِلُّونَهُم‏ وَ يَمْنَعُونَهُمْ عَنْ قَصْدِ الْحَقِّ الْمُصِيب‏»[2].

امام حسن عسکری در روایت مذکور، در وصف عالمان بدكردار فرموده است که آنان براى شیعیان ناتوانِ (آسیب‏پذیر از نظر اعتقادی) ما از سپاه یزید بر امام حسین (ع) و یارانش زیانبارترند چون آنان تنها جان‏ و مال ایشان را رُبودند، امّا دانشمندان بدکردارى که با ما دشمن‌اند، ولى خود را دوستان ما و دشمنِ دشمنان ما نشان می‌دهند، شک و شبهه را بر شیعیانی وارد می‌آورند که از نظر فکری در رده پایین‌تری قرار دارند و ایشان را گمراه ‏کرده، از پی‌جویى حق و حقیقت، بازشان می‌دارند.

در قرآن در حدود بیش از هشتاد آیه در وصف علم و عالِم و امثال آن سخن گفته شده است که آیات ذیل از جمله آن آیات می‏باشد؛

«... هَلْ يَسْتَوِي الَّذينَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذينَ لا يَعْلَمُونَ...»[3]؛ ... آيا كسانى كه مى‏دانند با كسانى كه نمى‏دانند يكسانند؟

«... يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ الَّذينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبير»[4]؛ ... خداوند آنها را كه ايمان آورده‏اند و كسانى را كه از علم بهره دارند درجات عظيمى مى‏بخشد و خداوند به آنچه انجام مى‏دهيد آگاه است‏.

عالِمی که مردم را به سوی حق و حقیقت راهنمایی و ارشاد کند از درجات عظیمی برخوردار می‏شود، اما عالِمی که شک و شبهه در دل افرادی که از نظر اعتقادی ضعیفند، بیندازد و موجب گمراهی انسان‏ها از مسیر حق گردد، از کسانی که در روز عاشورا در مقابل امام حسین (ع) و یارانش ایستادند و بر روی حسین‏بن علی (ع) شمشیر کشیدند، بدتر و زیانبارترند.