قال رسول الله (ص): «أَرْبَعٌ مِنْ كُنُوزِ الْجَنَّةِ كِتْمَانُ الْفَاقَةِ وَ كِتْمَانُ الصَّدَقَةِ وَ كِتْمَانُ الْمُصِيبَةِ وَ كِتْمَانُ الْوَجَعِ»[1].
رسول گرامی اسلام (ص) در روایت مذکور، فرموده است که چهار چیز از گنجهای بهشتی شمرده میشوند؛ اول، کتمان فقر و نیاز است؛ دوم، کتمان صدقه است؛ سوم، کتمان مصیبت و چهارم کتمان درد است.
طبق فرمایش رسول اکرم (ص) در روایت مذکور، چهار چیز از گنجهای بهشتی هستند؛
اول، کتمان فقر است.یکی از مسائل ارزشمندی که خوب است انسان به آن توجه داشته باشد این است که انسان در عین حال که فقیر است، فقر خود را ابراز نکند، بلکه نیاز خود را بپوشاند و نزد دیگران ابراز نیاز نکند. پس انسان فقیر باید عزت نفس خود را حفظ کند و پیش هر کس و ناکسی فقر خود را بروز ندهد. بعضی از افراد به ابراز نیاز نزد دیگران عادت کردهاند و پیش دیگران دست گدایی دراز میکنند و این کار، پسندیده و خوشایند نیست لذا انسان متدیّن باید عزت نفس خود را حفظ کند و اگر هم نیاز داشته باشد، پیش هر کسی دست نیاز دراز نکند. البته درست است که انسان باید نیاز خود را ابراز نکند، اما کتمان نیاز از طرف نیازمندان نباید باعث شود که ثروتمندان، متمکّنین، حکومت و مسئولین، نسبت به نیازمندان بیتفاوت باشند، پس وظیفه مسئولین و ثروتمندان جامعه این است که نیازمندان و فقرا را شناسائی کنند و به امور آنان رسیدگی کنند. عدهای از مردم در عین فقر و نیاز، صورت خود را با سیلی سرخ نگه میدارند و آبرومندانه زندگی میکنند و عدهای نمیتوانند مشکلات را تحمل کنند و لذا نیاز خود را ابراز میکنند. پس برای اینکه فقر و نداری از جامعه برطرف شود، مسئولین باید بیشتر توجه کنند و امکانات بیشتری برای قشر ضعیف و مستمند فراهم آورند تا هیچ کس در جامعه اسلامی دست نیاز پیش دیگران دراز نکند.
دوم، کتمان صدقه است. انسانی که به دیگری صدقه میدهد، شایسته نیست که آن را علنی کند زیرا آن کسی که به او کمک میشود شاید دوست نداشته باشد که دیگران بفهمند که او فقیر و نیازمند است. پس سزاوار است که انسان کمک خود به دیگران را پنهان و کتمان کند و از اعلان آن خودداری کند. البته گاهی از اوقات شرایط به گونهای است که اقتضا میکند که کمکی که میشود، اعلان شود تا دیگران نیز نسبت به کمک کردن به دیگران تشویق شوند؛ مثلاً در شرایط کروناییِ کنونی برای کمک به قشر ضعیف بستههای معیشتی فراهم شود و اعلان شود تا دیگران نیز در این کمک مشارکت کنند، لکن باید توجه شود که توزیع آن محترمانه و پنهانی باشد تا آبروی طرف مقابل حفظ شود.
سوم، کتمان مصیبت است. انسان باید مصیبتی که بر او وارد میشود را کتمان کند و در مقابل آن مصیبت صبر کند و جزع و فزع راه نیندازد.
چهارم، کتمان درد است. انسانی که دردی که بر او عارض میشود را تحمل کند و آن را آشکار نکند، ارزشش بالا میرود و این امر، نشانه شاکر بودن انسان است. بعضی از افراد به محض اینکه دردی بر آنها عارض میشود داد و بیداد راه میاندازند و حلاوت را از اهل خانه میگیرد.