تذکر اخلاقی: گنج‏های چهارگانه بهشتی 99/10/24

 

قال رسول الله (ص): «أَرْبَعٌ مِنْ كُنُوزِ الْجَنَّةِ كِتْمَانُ الْفَاقَةِ وَ كِتْمَانُ الصَّدَقَةِ وَ كِتْمَانُ الْمُصِيبَةِ وَ كِتْمَانُ الْوَجَعِ»[1].

 

رسول گرامی اسلام (ص) در روایت مذکور، فرموده است که چهار چیز از گنج‏های بهشتی شمرده می‏شوند؛ اول، کتمان فقر و نیاز است؛ دوم، کتمان صدقه است؛ سوم، کتمان مصیبت و چهارم کتمان درد است.

 

طبق فرمایش رسول اکرم (ص) در روایت مذکور، چهار چیز از گنج‏های بهشتی هستند؛

 

اول، کتمان فقر است.یکی از مسائل ارزشمندی که خوب است انسان به آن توجه داشته باشد این است که انسان در عین حال که فقیر است، فقر خود را ابراز نکند، بلکه نیاز خود را بپوشاند و نزد دیگران ابراز نیاز نکند. پس انسان فقیر باید عزت نفس خود را حفظ کند و پیش هر کس و ناکسی فقر خود را بروز ندهد. بعضی از افراد به ابراز نیاز نزد دیگران عادت کرده‏اند و پیش دیگران دست گدایی دراز می‏کنند و این کار، پسندیده و خوشایند نیست لذا انسان متدیّن باید عزت نفس خود را حفظ کند و اگر هم نیاز داشته باشد، پیش هر کسی دست نیاز دراز نکند. البته درست است که انسان باید نیاز خود را ابراز نکند، اما کتمان نیاز از طرف نیازمندان نباید باعث شود که ثروت‏مندان، متمکّنین، حکومت و مسئولین، نسبت به نیازمندان بی‏تفاوت باشند، پس وظیفه مسئولین و ثروت‏مندان جامعه این است که نیازمندان و فقرا را شناسائی کنند و به امور آنان رسیدگی کنند. عده‏ای از مردم در عین فقر و نیاز، صورت خود را با سیلی سرخ نگه می‏دارند و آبرومندانه زندگی می‏کنند و عده‏ای نمی‏توانند مشکلات را تحمل کنند و لذا نیاز خود را ابراز می‏کنند. پس برای اینکه فقر و نداری از جامعه برطرف شود، مسئولین باید بیشتر توجه کنند و امکانات بیشتری برای قشر ضعیف و مستمند فراهم آورند تا هیچ کس در جامعه اسلامی دست نیاز پیش دیگران دراز نکند.

 

دوم، کتمان صدقه است. انسانی که به دیگری صدقه می‏دهد، شایسته نیست که آن را علنی کند زیرا آن کسی که به او کمک می‏شود شاید دوست نداشته باشد که دیگران بفهمند که او فقیر و نیازمند است. پس سزاوار است که انسان کمک خود به دیگران را پنهان و کتمان کند و از اعلان آن خودداری کند. البته گاهی از اوقات شرایط به گونه‏ای است که اقتضا می‏کند که کمکی که می‏شود، اعلان شود تا دیگران نیز نسبت به کمک کردن به دیگران تشویق شوند؛ مثلاً در شرایط کروناییِ کنونی برای کمک به قشر ضعیف بسته‏های معیشتی فراهم شود و اعلان شود تا دیگران نیز در این کمک مشارکت کنند، لکن باید توجه شود که توزیع آن محترمانه و پنهانی باشد تا آبروی طرف مقابل حفظ شود.

 

سوم، کتمان مصیبت است. انسان باید مصیبتی که بر او وارد می‏شود را کتمان کند و در مقابل آن مصیبت صبر کند و جزع و فزع راه نیندازد.

 

چهارم، کتمان درد است. انسانی که دردی که بر او عارض می‏شود را تحمل کند و آن را آشکار نکند، ارزشش بالا می‏رود و این امر، نشانه شاکر بودن انسان است. بعضی از افراد به محض اینکه دردی بر آنها عارض می‏شود داد و بی‏داد راه می‏اندازند و حلاوت را از اهل خانه می‏گیرد.   

 

 

 



[1]. علامه مجلسی، بحار الأنوار (ط- بیروت)، ج78، ص208.

 

Please publish modules in offcanvas position.