روایت اول: قال مولینا و مقتدینا الإمام الباقر (ع): «الْعَبْدُ بَيْنَ ثَلَاثَةٍ؛ بَلَاءٍ وَ قَضَاءٍ وَ نِعْمَةٍ فَعَلَيْهِ فِي الْبَلَاءِ مِنَ اللَّهِ الصَّبْرُ فَرِيضَةً وَ عَلَيْهِ فِي الْقَضَاءِ مِنَ اللَّهِ التَّسْلِيمُ فَرِيضَةً وَ عَلَيْهِ فِي النِّعْمَةِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ الشُّكْرُ فَرِيضَةً»[1].
اما باقر (ع) در روایت مذکور، فرموده است که مؤمن بین سه چیز قرار دارد؛ بلاء، قضا و نعمت، پس بر او واجب است که در برابر بلایی که از جانب خداوند به او میرسد، صبر کند و بر او واجب است که در برابر قضای الهی تسلیم باشد و بر او واجب است که در برابر نعمتی که از جانب خداوند متعال به او میرسد، شاکر باشد.
طبق روایت مذکور، وظیفه انسان در برابر هر یک از بلا، قضا و نعمت مشخص شده است؛
اول، اینکه انسان باید در برابر بلایی که از جانب خداوند متعال به او میرسد، صبر پیشه کند. پس، انسان باید در مقابل بلایی که به او میرسد، بردبار و شکیبا باشد و اینگونه نباشد که در مقابل امتحانی که در قالب بلا، از طرف خداوند بر سر راه او قرار گرفته است، بیتابی کند.
دوم، اینکه انسان در برابر قضای الهی تسلیم باشد و آنچه از جانب خداوند متعال به او میرسد را با طیب خاطر بپذیرد. حضرت اباعبدالله الحسین (ع) فرموده است: «رضیً بقضائک، تسلیماً لامرک»، این ادبیات نشان دهنده این است که امام حسین (ع) در اوج معرفت و کمال بوده است که در پیشگاه الهی عرضه میدارد که خدایا نسبت به قضای تو راضی هستم و در برابر امر تو تسلیم هستم. رسم بندگی اقتضا میکند که بنده در مقابل معبود تسلیم باشد و چون و چرا نیاورد. خداوند متعال فرموده است: «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَ أَخْبَتُوا إِلَى رَبِّهِمْ أُولئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ»[2]؛ كسانى كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته انجام دادند و در برابر پروردگارشان خضوع و خشوع كردند، آنها اهل بهشتند و جاودانه در آن خواهند ماند!
سوم، اینکه انسان باید در مقابل نعمتی که از طرف خداوند متعال به او میرسد، شاکر باشد. خداوند متعال فرموده است: « وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لاَ تُحْصُوهَا إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَحِيمٌ»[3]؛ و اگر نعمتهاى خدا را بشماريد، هرگز نمى‌توانيد آنها را احصا كنيد؛ خداوند بخشنده و مهربان است!
اگر انسان در برابر نعمات الهی شاکر و سپاسگزار باشد، این شکر و سپاس باعث افزایش نعمت بر انسان میشود.