درس تفسیر حضرت آیتالله حسینی بوشهری (دامت برکاته) موضوع کلی: تفسیر سوره «بقره» تاریخ: 8 بهمن 1399 موضوع جزئی: تفسیر آیه 85 مصادف با: 13 جمادی الثانی 1442 سال تحصیلی: 1400-1399 جلسه: 180 |
تفسیر آیه 85: «ثُمَّ أَنْتُمْ هؤُلاَءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَكُمْ وَ تُخْرِجُونَ فَرِيقاً مِنْكُمْ مِنْ دِيَارِهِمْ تَظَاهَرُونَ عَلَيْهِمْ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوَانِ وَ إِنْ يَأْتُوكُمْ أُسَارَى تُفَادُوهُمْ وَ هُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْرَاجُهُمْ أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَ تَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَمَا جَزَاءُ مَنْ يَفْعَلُ ذلِكَ مِنْكُمْ إِلاَّ خِزْيٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يُرَدُّونَ إِلَى أَشَدِّ الْعَذَابِ وَ مَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ»[1]؛ اما اين شما هستيد كه يكديگر را مىكشيد و جمعى از خودتان را از سرزمينشان بيرون مىكنيد و در اين گناه و تجاوز به يكديگر كمك مىنماييد؛ (و اينها همه نقض پيمانى است كه با خدا بستهايد) در حالى كه اگر بعضى از آنها به صورت اسيران نزد شما آيند، فديه مىدهيد و آنان را آزاد مىسازيد! با اينكه بيرون ساختن آنان بر شما حرام بود. آيا به بعضى از دستورات كتاب آسمانى ايمان مىآوريد و به بعضى كافر مىشويد؟! براى كسى از شما كه اين عمل (تبعيض در ميان احكام و قوانين الهى) را انجام دهد، جز رسوايى در اين جهان، چيزى نخواهد بود و روز رستاخيز به شديدترين عذابها گرفتار مىشوند و خداوند از آنچه انجام مىدهيد غافل نيست.
در آیات گذشته، خداوند متعال پیمانهای مستحکمی را با بنیاسرائیل در میان نهاد، اما در آیه مذکور، خداوند متعال به پیمانشکنی بنیاسرائیل اشاره کرده است و فرموده است که شما بر خلاف پیمانی که بسته بودید، به قتل و غارت یکدیگر پرداختید و یکدیگر را از سرزمین خود بیرون کردید.
در ادامه، خداوند متعال به بنیاسرائیل و تمام پیروان ادیان الهی هشدار جدی میدهد که نباید نگاهشان به آموزههای وحیانی، گزینشی و سلیقهای باشد و هر چه را با مذاقشان سازگار باشد قبول داشته باشند و آنچه را که به مذاقشان خوش نیاید، قبول نداشته باشند چون نتیجه این کار جز خواری و ذلّت در دنیا و عذاب در آخرت نیست.
بسیاری از مفسّران نقل کردهاند که طایفه بنی قریظه و بنی نضیر از طوایف یهود بودند. اینها دو برادر بودند و از هر کدام یک طایفه به وجود آمد، همانند اوس و خزرج که دو برادر بودند. اینها با هم قرابت نزدیکی داشتند و از یک دودمان بودند، لکن به خاطر منافع دنیوی با یکدیگر به مخالفت برخاستند و بنی نضیر به طایفه خزرج که از مشرکان مدینه بودند، پیوست و بنی قریظه به طایفه اوس پیوست و در جنگهایی که میان این دو طایفه رخ میداد، هر یکی از اینها طایفه همپیمان خود را کمک میکرد. زمانی که آتش جنگ فرو مینشت، همه یهود جمع میشدند و دست به دست هم میدادند تا از طریق پرداختن فدیه، اسیران خود را آزاد کنند و این کارشان به استنادِ حکم و قانون تورات بود و میگفتند که تورات دستور داده است که فدیه بدهید و اسیران خود را آزاد کنید.
سؤال این است که چگونه شما در اردوگاه دشمن و مشرکین داخل شدهاید و بر خلاف دستور تورات عمل کردهاید و اکنون که میخواهید اسیران خود را آزاد کنید به تورات استناد میکنید و میگویید که طبق دستور تورات عمل میکنید؛ در حالی که اگر میخواهید به تورات عمل کنید باید در همه موارد بر اساس آموزههای تورات عمل کنید، نه اینکه در آنچه با سلیقه شما سازگار نیست، بر خلاف دستور تورات عمل کنید و در آنچه که با سیلقه شما سازگار باشد بر اساس تورات عمل کنید.
«الحمد لله رب العالمین»