لا حَولَ وَ لا قُوَّةَ الّا بِاللهِ العَلِیِ العَظیِم، حَسبُنَا الله وَ نِعمَ الوَکیِل، نِعمَ المَولی وَ نِعمَ النَّصیِر.

اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطَان الرَّجِیم بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحِیم.

«الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِين بَارِء الْخَلَائِقِ أَجْمَعِينَ، باعِثِ الْأَنْبِيَاءَ وَ الْمُرْسَلِين ثُمَّ الصَلاةُ و السَّلامُ عَلَى سَيِّدِنَا وَ نَبِيِّنَا حَبیبِ إلِهِ العالَمین أبِی‌القاسِم مُحَمَّد (ص) وَ عَلَى آلِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ المَعصومین المُکَّرَمین الهُداةِ المَهدیّین و اللَّعنُ الدائِم عَلی أعدائِهِم أجمَعین مِنَ الآن إلی قِیامِ یَومِ الدِّین آمینَ یا رَبَّ العالَمین»

عن مولانا و مقتدانا امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب: «تَعَلَّمِ‏ الْعِلْمَ‏ وَ اعْمَلْ‏ بِهِ‏ وَ انْشُرْهُ‏ فِي أَهْلِهِ يُكْتَبْ لَكَ أَجْرُ تَعَلُّمِهِ وَ عَمَلِهِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى»‏^[1]

و قالت فاطمه بنت رسول الله: «مَنْ‏ أَصْعَدَ إِلَى‏ اللَّهِ‏ خَالِصَ عِبَادَتِهِ أَهْبَطَ اللَّهُ إِلَيْهِ أَفْضَلَ مَصْلَحَتِه‏».^[2]

شام میلاد با سعادت دخت نبی اکرم، صدیقه طاهره«س» است و این مناسبت خجسته تقارن پیدا کرده با سالروز تولد فرزند صدیقه طاهره«س» حضرت امام (ره). مناسبت میلاد صدیقه طاهره«س» و میلاد حضرت امام را صمیمانه خدمت شما بزرگواران و اساتید معظم تبریک و تهنیت عرض می کنم.

امشب عده ای از شما طلاب عزیز توسط حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی مفتخر به لباس روحانیت می شوید و سر آغاز یک مسئولیت بزرگ در تاریخ حیات طلبی شما می باشد. انشاء الله امیدوارم عزیزانی که امشب بدست این مرجع بزرگ معمم می شوند قدر خودشان و لباسشان و جایگاه رفیع روحانیت را بدانند و قدمی جز در راه هدایت مولایمان حضرت بقیة الله اعظم بر ندارند. بدانید که ما زیر نظر هستیم و امام زمان به ما نمره قبولی یا تجدیدی می دهند. وَقُلِ اعْمَلُواْ فَسَيَرَى اللّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ.^[3] و به تعبیر امام جواد: و اعلم أنك لن تخلو من عين الله فانظر كيف تكون...^[4] از دید تیزبین خدا پنهان نمی مانید. اگر بتوانیم از دید دوستان، پدر و مادر و همسایگان و... کارهایمان را پنهان کنیم اما از دید خداوند نمی توان پنهان شد.

عرض شد که شب میلاد حضرت صدیقه طاهره«س» است. اما چرا ما مردم اینقدر به اهل بیت ارادت داریم؟ در این رابطه روایتی از پیامبر اکرم هست که می فرمایند: کلِّ شَئٍ أساسٌ و أساسُ الاِسْلامِ حُبُّنا أهْلَ الْبَیْتِ.^[5] هرچیزی اساسی دارد و اساس اسلام دوستی ما اهل بیت است. یعنی هر چه ارتباط با اهل بیت بیشتر باشد، پایبندی و وابستگی بیشتر می شود. یا به بیان دیگر هر کسی این وابستگی را نداشته باشد، هرچند ممکن است مدعی اسلام باشد ولی تنوانسته است یک مسلمان تمام عیار باشد و فقط ظاهری مسلمان دارد و لذا بی جهت نیست که مزد و اجر رسالت محبت و مودّت اهل بیت است. همان طور که در قرآن هم آمده که: قُلْ‏ لا أَسْئَلُكُمْ‏ عَلَيْهِ‏ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‏.^[6]

مردم تصور می کردند که پیامر در برابر زحماتی که کشیده است پول و پاداش می خواهد، اما آیه نازل شد که بگو چیزی نمی خواهم جز محبت به اهل بیتم. اگر محبت به اهل بیت در جامعه حفظ شد، قدر رسالت پیامبر هم دانسته شده است ولی اگر بی تفاوت بودید شما به پیامبر اعتقاد ظاهری دارید، نه اعتقاد قلبی. صدیقه طاهره«س» جمله ای می فرمایند که اگر به آن پایبند باشیم و نتیجه جلسه امشب ما این جمله حضرت باشد خیلی عالی می شود. حضرت می فرمایند: مَنْ‏ أَصْعَدَ إِلَى‏ اللَّهِ‏ خَالِصَ عِبَادَتِهِ أَهْبَطَ اللَّهُ إِلَيْهِ أَفْضَلَ مَصْلَحَتِه‏.^[7]

اگر آمده اید که مصالح خدا و امت اسلامی و تشیع بدست شما در جامعه پیاده شود تنها یک راه دارد که خود حضرت صدیقه طاهره«س» فرمودند. یعنی تمام کارهایتان باید برای خدا باشد. درس خواندن، حرف زدن، زیارت کردن و...همه اش برای رضای خدا باشد. ریا کاری را از صحنه زندگی ما برای همیشه دور کنیم. سید بحر العلوم در جمع شاگردان نشسته بودند که ناگهان تبسمی کردند. شاگردان از آقا سوال کردند که آقا چه شده؟ ایشان فرمودند: 25 سال دنبال این بودم که کاهایی که می کنم جنبه خدایی اش بیشتر است یا جنبه ریایی اش؟ الان متوجه شدم که جنبه خدایی اش بالاتر است و توانسته ام بر نفسم غلبه کنم.

علمای ما خیلی مراقبت از کارهایشان می کردند، و چون مراقبت می کردند، لذا با فقر هم می ساختند و اینگونه به مقامات عالی می رسیدند. ما نه آن فقر را تحمل می کنیم و نه آن تقیدات را داریم که اگر غیبتی بشنویم تذکر بدهیم که چهل روز ما را از عبادت دور کردی. آن تقیدات را نداریم که نماز شب از یادمان می رود. روایت داریم که گناهان روز توفیقات را سلب می کند. اما اگر کارهایمان با اخلاص باشد طبق فرموده صدیقه طاهره«س» همینکه اعمالمان به پیشگاه پروردگار رسید، خداوند پاداشش را به ما می دهد. روایت دیگری در این رابطه داریم که فرمودند: ثمرة العلم الإخلاص، ثمرة العلم العباده.^[8] لذا امیرالمؤمنین فرمودند: تعلم العلم واعمل به. یعنی حالا که با تمام سختی ها وارد حوزه شده ای با جان و دل علم بیاموز و به فکر این نباش که سریع دروس مقدمات را بخوانیم و وارد دروس آزاد شویم. درست است که ما باید به انقلابمان و به جامعه و مردم خدمت کنیم اما برای خدمت باید انسانی تحصیل کرده باشیم. باید خوب یاد بگیریم تا خوب خدمت کنیم. اگرما علمی را یاد گرفتیم باید به روش صحیح از آن استفاده کنیم. اینگونه نباشد که ما یک بار واجبات را انجام دهیم و یکبار مستحبات را. وقتی از همه علما سوال می کنند که نصیحتی به ما بفرمایید تا عاقبت بخیر شویم می فرمایند: اول واجباتتان را انجام دهید. سپس محرمات را ترک کنید و بعد سراغ مستحبات بروید. امام صادق«ع» می فرمایند: إِنْ‏ أُجِّلْتَ‏ فِي‏ عُمُرِكَ‏ يَوْمَيْنِ‏ فَاجْعَلْ أَحَدَهُمَا لِأَدَبِكَ لِتَسْتَعِينَ بِهِ عَلَى يَوْمِ مَوْتِك‏.^[9]

«فاجعل احدهما لأحدک...»یعنی اگر به شما گفتند که دو روز از عمر شما باقی مانده است، یک روز را یاد بگیر تا به کمک آموخته هایت، روز دوم را بگذرانی.

«وانشره فی اهله...» یعنی جامعه منتظر شما است. آموخته هایتان را درجامعه نشر و گسترش دهید.

نتیجه این اعمال می شود: یکتب لک اجر تعلمه و علمه انشاءا... یعنی هم پاداش یاد گرفتن به شما می دهند و هم پاداش عمل کردن.

حال باید دید که تفاوت حوزه با سایر مراکز آموزشی چیست؟

در حوزه محوریت با کتاب و سنت است. امام صادق«ع» می فرمایند: من‏ دخل‏ في‏ هذا الدين‏ بالرجال‏، أخرجه منه الرجال كما أدخلوه فيه؛ و من دخل فيه بالكتاب و السنّة زالت الجبال قبل أن يزول‏.^[10]

لذا در حوزه ما کم اتفاق می افتد که شخصی در حوزه طعم درس و بحث شیرین حوزه بچشد و بعد پشت به حوزه کند. بنابراین قدر خودتان و این جایگاهی که در آن قرار دارید بدانید و درس و بحث را شوخی نگیرید. اگر دروس حوزه را به شوخی و تمسخر بگیرید باعث می شود که فرسنگ ها از حوزه دور شوید و دیگر هم راه بازگشتی نباشد.

 عزیزانی که امشب معمم می شوند باید خیلی مواظب این لباس مقدس باشند. تقیّدتان باید بیشتر شود. در بین مردم با این طرز فکر نروید که حتماً باید حرف شما اجرا شود. «من طلب العلم للّه, لم یصب منه باباً, الاّ ازداد به فی نفسه ذُلاًّ وفی الناس تواضعاً وللّه خوفاً وفی الدین اجتهاداً وذلک الذی ینتفع بالعلم».^[11]

یعنی کسانی صادقانه علم یاد می گیرند و وارد حوزه می شوند سعی کنند خودشان به آن عمل کنند و به دیگران هم یاد دهند و انسانی که مسیر زندگی اش اینگونه باشد، هر چه پیشرفت می کند تواضعش بیشتر می شود و خودش را در برابر دیگران کوچکتر می بیند.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته

«والحمد لله رب العالمین»

لا حَولَ وَ لا قُوَّةَ الّا بِاللهِ العَلِیِ العَظیِم، حَسبُنَا الله وَ نِعمَ الوَکیِل، نِعمَ المَولی وَ نِعمَ النَّصیِر.

اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطَان الرَّجِیم بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحِیم.

«الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِين بَارِء الْخَلَائِقِ أَجْمَعِينَ، باعِثِ الْأَنْبِيَاءَ وَ الْمُرْسَلِين ثُمَّ الصَلاةُ و السَّلامُ عَلَى سَيِّدِنَا وَ نَبِيِّنَا حَبیبِ إلِهِ العالَمین أبِی‌القاسِم مُحَمَّد (ص) وَ عَلَى آلِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ المَعصومین المُکَّرَمین الهُداةِ المَهدیّین و اللَّعنُ الدائِم عَلی أعدائِهِم أجمَعین مِنَ الآن إلی قِیامِ یَومِ الدِّین آمینَ یا رَبَّ العالَمین»

قال الله تبارک و تعالی فی کتابه الکریم: « هُوَ الَّذي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِياءً وَ الْقَمَرَ نُوراً وَ قَدَّرَهُ مَنازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنينَ وَ الْحِساب‏»^[1].

مقدمه: در ابتدای سخن از دست اندرکاران این همایش که از تهران و سایر استان‎ها، در این محل حضور پیدا کرده‎اند تقدیر و تشکر می‎نمایم. بنده معتقد هستم هر سال که این همایش‎ها تکرار می‎شوند، مسائل جدیدی [چه در مباحث اجتهادی و فقه و چه در مباحث مربوط به نجوم] مورد بررسی قرار می‎گیرد. بحث امروز درباره رابطه بین احکام فقه و رؤیت هلال است.

 بخش مهم و قابل توجهی از مسائلی که به عنوان تکلیف [تکالیفی که جنبه وجوب یا حرمت یا استحباب و یا کراهت دارند] متوجه ما است، مربوط به روزها و ماه‎ها و به طور کلی مربوط به زمان است. تأثیر و ظرفیت زمان در انجام دادن یا عدم انجام یک کار نقش کلیدی و اساسی دارد. اگر یک بررسی و مرور جزئی نسبت به ابواب مختلف فقهی داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که از ابتدا تا انتهای فقه یک رابطه ناگسستنی بین احکام فقه و مسئله ماه رؤیت هلال وجود دارد. هم‎چنین از آن جایی که تقویم قمری مبنای مسائل دینی و احکام شرعی است، اهمیت این رابطه بیش از پیش آشکار می‎گردد. لذا با توجه به مواردی که بیان شد، اهمیت اینگونه همایش‎ها و جلسات مشخص می‎شود.

خداوند در قرآن کریم فرموده است: «هُوَ الَّذي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِياءً وَ الْقَمَرَ نُوراً وَ قَدَّرَهُ مَنازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنينَ وَ الْحِساب‏»^[2]؛ که مفسرین بر این عقیده هستند واژه «قدره» به ماه برمی‏گردد. یعنی خدای متعال ماه را اینگونه مقدر و تدبیر کرده است تا در پرتو آن سنین و حساب بدست آید.

پس بنابراین یک پیوند ناگسستنی بین ‎احکام فقهی و مباحث فقهی و مسئله نجوم و رؤیت هلال وجود دارد. زیرا اگر هر عبادتی آن‎گونه که وارد شده است در ظرف خود انجام نگیرد، آن تأثیری ‎که مورد انتظار از عبادت است تحقق پیدا نخواهد کرد. به عنوان مثال اگر ماه رمضان به پایان رسیده باشد و ما در روز عید فطر روزه گرفته‎ باشیم، نه تنها این کار ما ثواب ندارد بلکه دچار حرام نیز شده‎ایم. در روایاتی نیز به این مسئله ‎اشاره شده است که وجود مقدس معصوم(ع) فرموده است « صُمْ لِرُؤْيَةِ الْهِلَالِ وَ أَفْطِرْ لِرُؤْيَتِهِ»^[3]. لذا ابواب مختلف فقه [از نماز گرفته تا مسئله جهاد و همچنین ادعیه و زیارات] با مسئله رؤیت هلال و زمان، پیوستگی و ارتباط دارند که از آن جمله می‎توان به نماز عید فطر و قربان که زمان مشخصی دارد اشاره کرد. از جمله مصداق‎های مهم دیگر می‎توان به مسئله شب‎های قدر اشاره کرد. حتی در همین ایران اسلامی و به خصوص در سال‎های گذشته، می‎بینیم برخی دو بار شب‎های قدر را احیا می‎گیرند که این مسئله واقعاً نگران کننده است؛ لذا بنده معتقد هستم کار ستاد استهلال هنوز به آن کمال لازم نرسیده است و ما در بعضی از سال ها در بحث رؤیت هلال دچار مشکل جدی هستیم. بنابراین این مسئله نه تنها در ایران بلکه در جهان اسلام نیز باید حل شود تا آن شکوه و جلال نماز عید فطر به طور کامل محقق شود. یکی از دوستان نقل می‎کرد در لندن چند روز پشت سرهم نماز عید فطر می‎خواندند. لذا زمانی که سایر فرقه‎ها و مذاهب به ما نگاه می‎کنند این مسئله باعث می‎شود نسبت به ما برداشت‎های نادرست داشته باشند. همچنین در ایام حج زمانی که حجاج به کشورهای خود بازمی‎گردند ، عده‎ای مخفیانه یک گوسفند ذبح می‎کنند تا یقین پیدا کنند که در روز دهم این کار را انجام داده‎اند؛ که این مسائل در فضای جهان اسلام آثار منفی به دنبال دارد.

 بسیاری از نمازهای مستحب که سفارش شده است دارای زمان و ساعت خاصی است. همچنین مواردی مانند عمره رجبیه و یا مسئله ماه‎های حرام که جنگ در آن‎ها جایز نیز نیست از دیگر مصادیق اهمیت زمان در دین اسلام است. اگر مفاتیح و کتب دیگر را مرور کنید، می‎بینید برای هر زمان، دعای خاصی سفارش شده است که قطعاً زمان نقش کلیدی دارد و باید در زمان خاص انجام گیرد. همچنین اعمال شب و روز عید غدیر، مباهله و دحوالارض، لیلة الرغائب و... همه از مجموعه نکاتی است که در این مسئله تأثیرگذار است.

لذا اگر همایش برگزار می‎شود به خاطر تأثیر مهم مسئله رؤیت هلال در مسائل فقهی است. بنده به عزیزان در ستاد استهلال عرض می‎کنم که در ماه‎های دیگر هم مانند ماه رمضان باید تلاش کرد و اطلاع رسانی دقیقی صورت گیرد.

مسئله رؤیت هلال و زمان حتی در مسائل اقتصادی نقش آفرین است؛ به عنوان مثال زکات فطره باید تا ظهر روز اول ماه شوال پرداخت شود ولی اگر عذری بود شکل دیگری دارد. صدقات مستحب در ایام و لیالی خاص، تغلیظ دیه که حتی گاهی چند دقیقه تأثیرگذار است، از تأثیرات مهم‎ مسئله رؤیت هلال است.

در پایان به همه دست اندرکاران این جلسه، جناب آقای دکتر ولایتی و جناب آقای موحد نژاد و آقای فلاح‎زاده عرض ارادت و خسته نباشید دارم.

«والحمد لله رب العالمین»

لا حَولَ وَ لا قُوَّةَ الّا بِاللهِ العَلِیِ العَظیِم، حَسبُنَا الله وَ نِعمَ الوَکیِل، نِعمَ المَولی وَ نِعمَ النَّصیِر.

اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطَان الرَّجِیم بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحِیم.

«الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِين بَارِء الْخَلَائِقِ أَجْمَعِينَ، باعِثِ الْأَنْبِيَاءَ وَ الْمُرْسَلِين ثُمَّ الصَلاةُ و السَّلامُ عَلَى سَيِّدِنَا وَ نَبِيِّنَا حَبیبِ إلِهِ العالَمین أبِی‌القاسِم مُحَمَّد (ص) وَ عَلَى آلِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ المَعصومین المُکَّرَمین الهُداةِ المَهدیّین و اللَّعنُ الدائِم عَلی أعدائِهِم أجمَعین مِنَ الآن إلی قِیامِ یَومِ الدِّین آمینَ یا رَبَّ العالَمین»

قال الله العظیم فی کتابه الکریم: «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‏»^[1].

جلسه باشکوهی است که به مناسبت شب میلاد فاطمه زهرا(س) و مراسم جشن عمامه‏گذاری سربازان امام زمان(عج) و هم‏چنین جشن ازدواج این عزیزان برگزار شده است.

موضوع اول: شخصیت حضرت فاطمه زهرا(س).

دوران رسالت نبی گرامی اسلام(ص) بیست و سال است؛ مشکلاتی که در مسیر بیان نبوت و رسالت پیامبر(ص) بوجود آمد تا جایی است که این از زبان ایشان مطرح شد: « ما أوذي نبي مثل ما أوذي»^[2]؛ هیچ پیغمبری از پیامبران الهی مانند پیامبر اسلام(ص) مورد اذیت و آزار قرار نگرفت. گاهی ایشان را شاعر، ساحر و مجنون نامیدند ولی با این همه توهین، خدای متعال به پیامبر(ص) خود خطاب می‏کند «فَاسْتَقِمْ كَما أُمِرْتَ»^[3]؛ یعنی ای پیامبر، استقامت و پایداری از خود نشان بده و پیغمبر(ص) هم در مقابل همه ناملایمات و سختی‏ها، ایستادگی کرد.

زمانی که انصار و مهاجران آن روز برای تشکر به پیش پیامبر(ص) آمدند، به ایشان گفتند یارسول الله(ص)، چه کنیم تا وظیفه خود را نسبت به زحمات شما انجام دهیم؟ پیغمبر(ص) در این جا چیزی نمی‏گویند بلکه خداوند می‏فرماید ««قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‏»^[4]؛ یعنی پیغمبر(ص) تصور می‏کند که کاری نکرده است و مسئولیتی بوده بر دوش او بوده است و باید این مسئولیت را به درستی به انجام برساند اما خدای متعال می‏فرماید در مقابل این زحمات و سختی، به مهاجران و انصار و کسانی که آمده‏اند حق شناسی و سپاس‏گزاری کنند بگو من از شما پاداش نمی‏خواهم و فقط بگو نزدیکان من را و فرزندان مرا دوست بدارید. این مسئله قطعاً مربوط به دوره خود پیغمبر(ص) نیست بلکه مربوط به کل امت اسلامی است و در فضای امروز برادران اهل سنت و برادران شیعه مخاطب این کلام الهی هستند. به تعبیر روشن‏تر هر کسی که پیغمبر(ص) و مسیر او را قبول دارد مخاطب این خطاب الهی است. البته اظهار ارادت و دوستی زبانی کافی نیست و انسان باید با عمل، محبت خود را نسبت به اهل‏بیت(ع) نشان دهد. 

مودّت چیست؟

 آن چه خدا از امت پیغمبر(ص) انتظار دارد و در قالب این آیه سفارش می‏کند، تنها ابراز محبت ظاهری نیست. مودّت یعنی دوستی و محبت را به گونه‏ای ظاهر کنیم که در رفتار ما باشد،  زیرا خدای اهل‏بیت از ما سه چیز را می‏خواهد:  1. اهل‏بیت را بشناسیم 2. به آن‏ها محبت بورزیم 3. اثر و نشانه مودت و محبت در زندگی ما موج بزند که ما واقعاً دوستدار اهل‏بیت(ع) هستیم.

حضرت زهرا(س) از نظر قرآن

حضرت فاطمه(س) یکی از جلوه‏های نورانی اهل‏بیت(ع) است.

1. فاطمه زهرا(س) مصداق بارز آیه تطهیر است «إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً»^[5]؛

2. ویژگی دیگری که قرآن در وصف حضرت فاطمه(س) و اهل‏بیت(ع) بیان می‏کند این است که آن‏ها نفس و جان پیغمبر(ص) هستند: «نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكاذِبين»^[6].

جایگاه حضرت زهرا(س) در کلام معصومین(ع)

1.  نبی گرامی اسلام(ص) درباره حضرت فاطمه زهرا(س) می‏فرماید «مَنْ عَرَفَ هَذِهِ فَقَدْ عَرَفَهَا وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهَا فَهِيَ فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ وَ هِيَ بَضْعَةٌ مِنِّي وَ هِيَ قَلْبِيَ الَّذِي بَيْنَ جَنْبَيَّ فَمَنْ آذَاهَا فَقَدْ آذَانِي وَ مَنْ آذَانِي فَقَدْ آذَى اللَّهَ»^[7]؛ یا در جمله دیگری می‏فرمایند «عليا و زوجته و أبناء [ه‏] حجج الله على خلقه و هم أبواب العلم في أمتي من اهتدى بهم هدي إلى صراط مستقيم»^[8]؛ علی(ع) و همسرش زهرا(س) و فرزندانش(ع)، حجت خدا بر مخلوقات هستند و آنان در میان درهای علم هستند؛ اگر کسی از طریق آنان هدایت یافت به صراط مستقیم الهی هدایت شده است.

 2. وجود مقدس حضرت بقیة الله(روحی فداه) هم جزء قربی است که مورد سفارش خدای متعال است که او را دوست بداریم. زمانی که امام زمان(عج) حضرت زهرا(س) را توصیف می‏کنند، می‏فرمایند: «وَ فِي ابْنَةِ رَسُولِ اللَّهِ ص لِي أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ»^[9]؛ دختر پیغمبر، مادرم زهرا(س) برای من الگو است. یعنی هر کسی که در جامعه به دنبال الگو است و به دنبال این است که شخصی را پیدا کند تا مسیر زندگی خود براساس آن تنظیم کند، باید از حضرت زهرا(س) الگو بگیرد.

3. وجود مقدس امام صادق(ع) درباره حضرت زهرا(س) را می‏فرمایند: « فَمَنْ عَرَفَ فَاطِمَةَ حَقَّ مَعْرِفَتِهَا فَقَدْ أَدْرَكَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ»^[10]؛ هر کس بخواهد حضرت فاطمه(س) را بشناسد، مانند کسی است که شب قدر را درک کرده باشد.

شخصیت حضرت زهرا(س)

حضرت زهرا(س) یک شخصیت انتصابی و یک شخصیت اکتسابی دارد. شخصیت انتسابی حضرت زهرا(س) این است که پدری مانند حضرت محمد(ص) و مادری چون حضرت خدیجه(س) دارد. حضرت زهرا(س) از روزی که متولد شدند تا روزی که از این دنیا رفتند، برای آحاد جامعه جنبه الگویی دارند. ایشان در زمان اوج مشکلات متولد شدند؛ به عنوان مثال زنان قریش رفتن به نزد حضرت خدیجه(س) را تحریم کرده بودند. زمانی که شکمبه گوسفند روی پیغمبر(ص) می‏ریختند، حضرت زهرا(س) آن را از سر و صورت پیغمبر(ص) جدا می‏کنند لذا پیغمبر(ص) درباره ایشان سه مرتبه می‏فرمایند «ْ فِدَاهَا أَبُوهَا»^[11]؛ یعنی پدر به قربان دختر [حضرت زهرا(س)] برود.

عبادت حضرت زهرا(س)

پیغمبر اکرم(ص) درباره عبادت حضرت زهرا(س) می‏فرمایند« فَأَمَّا ابْنَتِي‏ فَاطِمَةُ فَهِيَ‏ سَيِّدَةُ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ‏ مِنَ‏ الْأَوَّلِينَ‏ وَ الْآخِرِينَ وَ إِنَّهَا لَتَقُومُ فِي مِحْرَابِهَا فَيُسَلِّمُ عَلَيْهَا سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ الْمُقَرَّبِينَ»^[12]؛ زمانی که دخترم [زهرا] در محراب عبادت می‏ایستد درخشندگی نور او برای فرشتگان آسمان مانند درخشندگی ستارگان آسمان برای اهل زمین است.

همسر‎داری حضرت زهرا(س)

روزی امیرالمؤمنین(ع) از بیرون وارد خانه ‏شود و از حضرت زهرا(س) سؤال کرد آیا چیزی در خانه است؟ حضرت زهرا(س) فرمود چیزی در خانه نداریم. امیرالمؤمنین(ع) فرمودند که چرا به من نگفته‏ای تا چیزی برای خانه تهیه کنم؟ حضرت زهرا(س) عرض کرد از پدرم شنیدم که زن در خانه نباید شرایطی ایجاد کند که شوهر در تنگنا قرار بگیرد.

موضوع دوم: تذکر چند نکته برای روحانیون

نکته اول: روحانیت باید سیره زندگی پیامبر(ص) و اهل‏بیت(ع) را برای مردم بیان کند. به عنوان مثال حساسیت پیامبر(ص) نسبت به نماز را برای مردم بیان کنید. راوی می‏گوید ما با پیغمبر مشغول صحبت کردن بودیم ولی زمانی که صدای اذان بلند می‏شد حالت پیغمبر عوض می‏شد که گویا او را نمی‏شناختیم و او هم ما را نمی‏شناخت. حضرت فاطمه زهرا(س) در دل شب برای همسایگان دعا می‏کردند که امام حسن مجتبی(ع) به ایشان فرمودند که مادر چرا برای خود دعا نکردید؟ حضرت زهرا(س) پاسخ دادند «الْجَارَ ثُمَّ الدَّار»^[13]؛ اول همسایه و بعد خود انسان. در جامعه اسلامی و دینی قبل از اینکه آحاد جامعه به فکر خود باشند، باید باید به فکر دیگران باشند. حضرت زهرا(س) در شب ازدواج لباس عروسی خود را به نیازمند بخشیدند، زیرا قرآن می‏گوید «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّون»^[14]؛ به خیر و نیکی نمی‏رسید، مگر اینکه از آن‏چه که دوست می‏دارید در راه خدا انفاق کنید. اما اگر لباسی اضافه داشته باشیم و بخواهیم آن را به کسی بدهیم، این کار ارزش ندارد.

نکته دوم: امروز دشمن تلاش می‏کند تا بین شیعه و سنی تفرقه بیندازد و من از همه عزیزان اهل سنت و شیعه تقاضا می‏کنم که اجازه ندهید که دشمن در این کار پیشرفت کند.

نکته سوم: شما عزیزان طلبه قبل از اینکه لباس روحانیت را به تن کنید، سرباز امام زمان(عج) بوده‏اید ولی مسئولیت شما با پوشیدن این لباس خیلی سنگین‏تر شده است. منشور طلبگی در این سخن پیامبر اکرم(ص) است که می‏فرمایند: «مَنْ طَلَبَ الْعِلْمَ لِلَّهِ لَمْ يُصِبْ مِنْهُ بَاباً إِلَّا ازْدَادَ فِي نَفْسِهِ ذُلًّا وَ فِي النَّاسِ تَوَاضُعاً وَ لِلَّهِ خَوْفاً وَ فِي الدِّينِ اجْتِهَاداً وَ ذَلِكَ الَّذِي يَنْتَفِعُ بِالْعِلْمِ فَلْيَتَعَلَّمْه»^[15]؛ کسی که برای خدا درس می‏خواند، احساس کوچکی می‏کند و زمانی که به مردم می‏رسد فروتن است. زمانی که پیغمبر(ص) وارد مجلسی می‏شدند، هرکجا که جای خالی بود می‏نشستند و اگر فرد ناآشنایی وارد مجلس می‏شد، نمی‏توانست تشخیص دهد که در این مجلس چه کسی پیغمبر است. لذا انسان هرچه فروتن‏تر و افتاده‏تر باشد، در دل‏ها بیشتر نفوذ می‏کند. در حالات بزرگان آمده است که مرحوم حاج شیخ عباس قمی(ره) در ماه رمضان در مسجد گوهرشاد بر بالای منبر رفتند و ملاعباس تربتی را دیدند که آمده است پای منبر ایشان بنشیند. حاج شیخ عباس قمی از منبر پایین آمدند و به مردم خطاب کردند که شما ملاعباس را داشته‏اید و از من دعوت کرده‏اید که برای شما سخنرانی کنم؟ در دوران قبل از رهبری از مقام معظم رهبری سؤال کرده بودند که شما چه مسئولیتی را قبول خواهید کرد؟ ایشان فرموده است هرکجا وظیفه و تکلیف است، من همان مسئولیت را قبول می‏کنم و اگر به من تکلیف شود که در دورترین نقطه مرزی کشور به عنوان روحانی خدمت کنم، با جان و دل می‏پذیرم.

مرحوم صاحب حدائق و مرحوم وحید بهبهانی در یک دوره زمانی بودند. چون مرحوم بهبهانی نمی‏خواست رفتار ارباب‏گری در جامعه نفوذ کند، فتوا داده بود که از صاحب حدائق تجلیل و تکریم نشود و یا مثلاً نماز جماعت او مورد تکریم قرار نگیرد. نظر صاحب حدائق را سؤال کردند و ایشان فرمود من امروز احساس عَلم به دست وحید بهبهانی است و از شما می‏خواهم که از او حمایت کنید.    

در پایان از حضور عزیزان محترم و بزرگوار، امام جمعه محترم حضرت آیت الله حکمی و روحانیت عزیز و بزرگوار اهل سنت و شیعه و همه برادران و خواهرانی که در این جا حضور دارند و جلوه خاصی به جلسه بخشیده است، تشکر و قدردانی می‏نمایم.

«والحمد لله رب العالمین»