قال الحکیم فی کتابه: «وَقُلِ اعْمَلُواْ فَسَيَرَى اللّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ»[1]. حقیقت امر این است که عالم طلبگی و عالم روحانیت نیاز به یک سری مسائل جدی دارد که اگر در آغاز تحصیل طلبگی این مسائل فراهم شود نه تنها جای نگرانی نیست بلکه ما را به اهدافی می‎رساند که مورد عنایت انبیاء و اولیای الهی به ویژه، نبی گرامی اسلام(ص) و ائمه معصومین(ع) خواهد بود. انسان شدن، آدم شدن، و پا جای پای بزرگان و اولیاء الهی گذاردن، میسر نمی‎شود مگر آنکه طلبه به جایی برسد  که خدا را ببیند، رسول خدا را ببیند، مومن را که جلوه اعلاء اهل بیت (ع) است، ناظر ببیند. تصورش این باشد که آنها من را می‎بینند و اعمال من و رفتار من را زیر نظر دارند. همانطور که قرآن می‎فرماید: وَقُلِ اعْمَلُواْ فَسَيَرَى اللّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ. اگر طلبه حضور ناظر را احساس کند دیگر‎ خطا نمی‎کند. منشا گرفتاریها و لغزش های همه ما این است که به ناظر توجه نداریم، اصلا کارمان بجایی می‎رسد که ناظر را در عمل قبول نداریم ولو اینکه در ظاهر هم از او سخن بگوییم. اگر ناظر را قبول داشتیم نسبت به آخرت حساب دیگری باز می‎کردیم. کسانی که معاد و قیامت را قبول دارند، رفتارشان با دیگران خیلی متفاوت است.گاهی از یک جمله کوچک درسها می‎آموزند و مسیر زندگیشان تغییر پیدا می‎کند. شخصی زمان پیغمبر آیات سوره زلزال را شنید فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَره اگر کسی ذره‎ای کار خیر انجام بدهد، می‎بیند وَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ  و اگر کسی مثقالی کار بدی کندآن را می‎بیند. گفت برای من همین کافی است و برخاست و رفت. پیغمبر(ص) فرمود: صار فقیها یعنی چه؟ گاهی اوقات ده سال، بیست سال،درس می‎خوانیم اما باز هم ما اندر در خم یک کوچه‎ایم. ما فقیه به چه کسی می‎گوییم .امروز درحوزه، فقیه اهل بیت به کسی می‎گویند که سالها رنج و تدریس و تحقیق و زحمت به جان خریده باشد، اما پیغمبر به  کسی سوره
زلزال شنیده و تاثیر پذیرفته میفرماید: صار فقیها یعنی فهم عمیق. پس می‎شود انسان سی سال درس بخواند اما فقیه نشودو گاهی هم می‎شود در یک فاصله زمانی محدود فقیه بشود، یعنی آنچه که لازم هست و باید بداند بداند.
   
  

 (سه شنبه92/04/19)

 قال الحکیم فی کتابه الکریم: «إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَ إِذَا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعاً بَصِيرا».[1] خدا به شما فرمان می‎‎دهد که امانت را به صاحبانشان برگردانید. هرگاه می‎خواهید بین مردم داوری و قضاوتی کنید، عادلانه حکم کنید چه نیک و زیباست آنچه خدای متعال شما را به آن موعظه و پند می‎دهد. تردید نکنید، نسبت به کل کارهای شما خداوند هم بیناست و هم شنواست «إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعاً بَصِيراً». امانت داری و رفتار عادلانه و دور از تبعیض از نشانه های‎ ایمان است. امام صاق (ع) می‎فرماید: «لَا تَنْظُرُوا إِلَى طُولِ رُكُوعِ الرَّجُلِ وَ سُجُودِهِ فَإِنَّ ذَلِكَ شَيْ‌ءٌ اعْتَادَهُ فَلَوْ تَرَكَهُ اسْتَوْحَشَ لِذَلِكَ وَ لَكِنِ انْظُرُوا إِلَى صِدْقِ حَدِيثِهِ وَ أَدَاءِ أَمَانَتِهِ‌»[2]. «طولانی بودن رکوع افراد، طولانی بودن سجودافراد، ملاک قضاوت نمی‎تواند باشد چون ممکن است این شخص عادت کرده باشد و اگر ترک کند وحشت می‎کند که عادتی را ترک کرده است». به دو چیز نگاه کنید؛ «انْظُرُوا إِلَى صِدْقِ حَدِيثِهِ وَ أَدَاءِ أَمَانَتِهِ‌». راستگویی فرد و امانتداری فرد. در ادای امانت در روایات وارد شده که مهم نیست که چه کسی امانت را به شما سپرده است حتی ایمان هم شرط آن نیست. هرکس به شما امانتش را سپرد، امانتش را به او برگردانید. امام صادق(ع) در روایتی دیگر فرمود: «اتَّقُوا اللَّهَ وَ عَلَيْكُمْ بِأَدَاءِ الْأَمَانَةِ إِلَى مَنِ ائْتَمَنَكُمْ وَ لَوْ أَنَّ قَاتِلَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ (ع) ائْتَمَنَنِي عَلَى أَمَانَةٍ لَأَدَّيْتُهَا إِلَيْهِ».[3]‌ هرکس به شما امانتش را سپرد امانتش را به او برگردانید، به خدایی خدا قسم اگر قاتل جدم امیرالمومنین (ع) با شمشیری که ایشان را به شهادت رسانده آن شمشیر را به نزد من بسپارد هرموقع مراجعه کند، امانت را به او برمی‎گردانم.

92/3/16

عن مولینا الامام الجواد (ع): «العفافُ زينةُ الفقر، و الشّکرُ زینةُ الغِناء، و الصّبرُ زینةُ البلاء، و التّواضعُ زينةُ الحسب، و الفصاحةُ زينةُ الكلام، و العدلُ زينةُ الإيمان»[1]؛ در ادامه مطالبی که درباره سبک زندگی با الهام از کلمات نورانی اهل بیت (ع) مطرح شد به فرمایش امام جواد (ع) اشاره می‏کنیم که می‏فرمایند: عفیف زندگی کردن و خویشتن داری، زینت فقر است، یعنی انسان نباید فقر خود را پیش دیگران مطرح کند، شکر خداوند تبارک و تعالی زینت غناء و ثروتمندی است- انسان‏هایی که شاکر خداوند متعال باشند ثروتشان برای آنها می‏ماند ولی انسان‏هایی که شاکر نیستند ثروتشان را از دست خواهند داد کما اینکه خداوند تبارک و تعالی می‏فرماید: «لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ»[2]؛ اگر شكرگزارى كنيد، (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود؛ و اگر ناسپاسى كنيد، مجازاتم شديد است. عذاب کفران نعمت و ناسپاسی منحصر در عذاب اخروی نیست بلکه ممکن است در دنیا هم انسان ناسپاس گرفتار عذاب شود و خداوند متعال مال و ثروت او را از او بگیرد کما اینکه علی (ع) می‏فرماید: «انّ للّه فی کلِّ نعمةٍ حقّاً، فمَن أدّاها حفظها»[3]؛ خداوند تبارک و تعالی در هر نعمتی برای خودش حقی قرار داده که اگر کسی حق آن نعمت را ادا کرد آن نعمت را برای خود حفظ کرده است- و صبر زینت بلاء است، لذا انسان باید در برابر مشکلات ایوب وار صبر کند، تواضع، زینت مقام و مرتبه است. پس هر چه مقام و مرتبه انسان بالاتر می‏رود باید تواضع و فروتنی او هم بیشتر شود کما اینکه شاعر می‏گوید:

تواضع ز گردن فروزان نکوست                                   گدا گر تواضع کند خوی اوست

زیبایی کلام در فصاحت است و عدل زینت ایمان است.

92/03/08